Το πλοίο-θρύλος του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, την 1η Σεπτεμβρίου του 1911 κατέπλευσε στο Φάληρο, κάτω από ενθουσιώδη υποδοχή που του επιφύλαξαν όλα τα πλωτά μέσα της περιοχής, κατάμεστα από κόσμο.
Το όνομα αυτού “Γεώργιος Αβέρωφ” , και εκείνη την εποχή ήταν το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Ατμοκίνητο, έπλεε με ταχύτητα 23 κόμβων και είχε πλήρωμα 20 αξιωματικών και 670 ναυτών. Αμέσως έγινε η ναυαρχίδα του απηρχαιωμένου ελληνικού στόλου.
Είναι θωρακισμένο καταδρομικό , το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Oρλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1908 – 1911, και εντάχθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό.
Πρόκειται για το μοναδικό δείγμα του τύπου, θωρακισμένο καταδρομικό, που διατηρείται στο κόσμο ως σήμερα.
Το θωρηκτό Αβέρωφ, με κυβερνήτη τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, ηγήθηκε των ελληνικών ναυτικών δυνάμεων κατά τους πρώτους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-1913.
Συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Λήμνου και της Έλλης, ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, αναλαμβάνοντας δράση μόνο του και τρέποντας τον εχθρικό στόλο σε φυγή.
Η τακτική του Κουντουριώτη έδωσε την νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα, και μετέβαλε πλοίο και ναύαρχο σε ζωντανούς θρύλους.
Κατά την Μικρασιατική εκστρατεία, ο κύριος ρόλος του πλοίου ήταν η μεταφορά στρατιωτών, η κάλυψη των αποβατικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Θράκη και η παραλαβή προσφύγων μετά τη Καταστροφή.
Το 1925, το θωρηκτό αναβαθμίστηκε και εκσυγχρονίστηκε και το 1928 ήταν και πάλι έτοιμο.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο,το Θωρηκτό “Γεώργιος Αβέρωφ” τέθηκε και πάλι επικεφαλής, ως ναυαρχίδα του ελληνικού πολεμικού στόλου.
Μετά ωστόσο τη κατάρρευση του μετώπου, τον Απρίλιο του 1941, το Υπουργείο Ναυτικών διέταξε την αυτοβύθιση του θωρηκτού, προκειμένου να μην περιέλθει στα χέρια του εχθρού, το πλήρωμα του πλοίου ωστόσο, αποφασίζει με πρωτοβουλία δική του να καταπλεύσουν στην Αλεξάνδρεια προκειμένου να μην βυθιστεί.
Το Αβέρωφ, ήταν από τα λίγα ελληνικά πλοία που έφτασαν σώα στην Αλεξάνδρεια, γλιτώνοντας από τις επιδρομές των γερμανικών αεροπλάνων. Το πλοίο κατευθύνθηκε στη Βομβάη για γενική επισκευή και επιθεώρηση.
Κατά το τέλος Σεπτεμβρίου του 1944, με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων, ο “Αβέρωφ” επιστρέφει. Στις 16 Οκτωβρίου 1944, καταφθάνει στην Ελλάδα με επιβάτες την τότε εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και αγκυροβολεί στο Φάληρο.
Το 1952, διατάχθηκε ο παροπλισμός του πλοίου αφού πια είχε “γεράσει”. Αρχικά, μέχρι το 1983 παρέμεινε πρυμνοδετημένο στον Πόρο. Το 1984, το πολεμικό ναυτικό αποφάσισε να το αποκαταστήσει και καταλήγει στο Φάληρο.
Σήμερα το θωρηκτό “Γεώργιος Αβέρωφ”, αποτελεί μνημείο, τιμώντας όσους υπηρέτησαν και έπεσαν ηρωικά κατά τη διάρκεια της ένδοξης ιστορίας του. Διατηρεί ζωντανές τις μνήμες και υπενθυμίζει τη διαμόρφωση των ιστορικών γεγονότων εθνικής εμβέλειας χωρίς ποτέ να γνωρίσει την ήττα!
