Η Γαλλική Επανάσταση, η απήχηση της στην Ελληνική ιστορία και η σημασία της σήμερα
ΜΕΡΟΣ Γ
Οι ιδεολογικές ανακατατάξεις στην Ευρώπη που γεννήθηκαν λόγω του διαφωτισμού, πέρασαν και επηρέασαν την Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι Σουλτάνοι υιοθέτησαν μερικές μεταρρυθμίσεις επηρεασμένες από τον διαφωτισμό. Αν και αδύναμες, βοήθησαν τις ελληνικές ελίτ να αναπτυχθούν εμπορικά, οικονομικά και πολιτικά. Αυτή η πολύπλευρη ανάπτυξη σε αρκετά κέντρα μαζί με την ανάπτυξη ενός διεθνούς δικτύου επικοινωνίας των Ελλήνων, έκανε δυνατή την πολυκεντρική, πολύμορφη και πολυεθνική επανάσταση του 1821.
Οι ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης δεν μεταφέρθηκαν στον ελλαδικό χώρο μόνο μέσω των Ελλήνων εμπόρων της Διασποράς. Υπήρξαν και αρκετές περιοχές του ελλαδικού χώρου οι οποίες, λόγω κυρίως της γεωγραφικής και πολιτισμικής εγγύτητας με την Δυτική Ευρώπη και της έντονης πνευματικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας που ανέπτυξαν, λειτούργησαν ως θετικοί αγωγοί της ιδεοπλασίας του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.
Για παράδειγμα τα Επτάνησα, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, πήραν πιο γρήγορα τα ανανεωτικά μηνύματα που έφθαναν από την Ευρώπη και ενστερνίστηκαν τα ιδεολογήματα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης.
Η Διακήρυξη των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (1789) και το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα» γαλούχησαν τους κατοίκους των Ιονίων Νήσων και συνέβαλαν στην έκφραση μιας φιλελεύθερης κοινωνικής συνείδησης και ενός παιδευτικού, πολιτικού και επαναστατικού φρονήματος βασισμένου στην ιδεοπλασία της Δυτικής Ευρώπης.
Μέσα σε αυτές τις κοιτίδες πολιτισμού που διαμορφώθηκαν εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου, γεννήθηκαν και μεγαλούργησαν σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες. Η ανανεωτική τους δραστηριότητα μετέφεραν τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης στον ελλαδικό χώρο και συνέτεινε στην πολιτική και πνευματική αναγέννηση του ελληνικού έθνους.
Στην ανάπτυξη του επαναστατικού ρεύματος, ο Ρήγας Βελεστινλής και Αδαμάντιος Κοραής, συνέβαλαν σημαντικά. Ο Ρήγας, κυρίως από την Βιέννη, εξέδωσε αρκετά συγγράμματα όπως ο Θούριος, όπου εξέφραζε τους πόθους για την Ελευθερία, όλων των λαών της Βαλκανικής, μετασχηματίζοντας τις αξίες του Διαφωτισμού που αναπτύχθηκαν στη Γαλλία, σε πολιτικό πρόγραμμα στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Στη Βιέννη ίδρυσε μια μυστική εταιρεία στις αρχές της δεκαετίας του 1790. Είχε ετοιμάσει ένα επαναστατικό σχέδιο για να ανατραπεί ο Σουλτάνος, και υπερασπιζόταν την ιδέα ενός κράτους που θα αντηχούσε τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφότητα» ωστόσο, γρήγορα συνελήφθη από τις Οθωμανικές αρχές και εκτελέστηκε.
Ο Κοραής, αυτόπτης μάρτυρας των επαναστατικών διαδικασιών στη Γαλλία, καλούσε με το συγγραφικό του έργο (Αδελφική Διδασκαλία, Άσμα Πολεμιστήριόν, Σάλπισμα Πολεμιστήριόν κ.α.) σε επανάσταση, καθώς επίσης αντιτασσόταν στις νουθεσίες που εξέδιδε μαζικά το Πατριαρχείο ενάντια στις αξίες του Διαφωτισμού και την επαναστατική προοπτική. Πιθανόν να συνέγραψε και το ‘Ελληνική Νομαρχία’, ένα έργο που συνδύαζε τον αντικληρικισμό με τον πόθο της απελευθέρωσης και είχε σημαντική επίδραση ανάμεσα στους Έλληνες.
Συνέπειες της Γαλλικής Επανάστασης:
Η Γαλλική Επανάσταση αποτελεί ένα γεγονός – ορόσημο για την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Διήρκεσε από το 1789 έως το 1799 και μεταξύ άλλων, τα αποτελέσματα της ήταν η κατάργηση της Γαλλικής φεουδαρχίας, ο αποκεφαλισμός του βασιλικού ζεύγους, η ριζική κοινωνική αλλαγή με βάση τις αξίες του φιλελευθερισμού και του Διαφωτισμού, η άνοδος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη στην εξουσία κλπ. Η Γαλλική Επανάσταση επέδρασσε καταλυτικά στην εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού, αλλάζοντας την ροή της ιστορίας, και αποτέλεσε την αφορμή για την κατάργηση των απόλυτων μοναρχιών και την αντικατάσταση τους με δημοκρατίες.
Πιο κάτω περιγράφονται οι μεγαλύτερες συνέπειες της Γαλλικής Επανάστασης:
- Λήξη της δυναστείας των Βουρβόνων
Ο οίκος των Βουρβόνων υπήρξε μια γαλλική δυναστεία που βασίλεψε από το 1589 για 400 χρόνια μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση με μια σύντομη επάνοδο μετά την πτώση του Ναπολέοντα το 1815 ως το 1848 Επίσης οι Βουρβόνοι ήταν βασιλείς στους θρόνους της Πάρμας και της Νάπολης, οι οποίοι βασιλεύουν μέχρι και σήμερα στην Ισπανία.
- Αλλαγές στην γαιοκτησία στη Γαλλία
Η χωροδεσποτεία αποτελούσε ένα νευραλγικό στοιχείο της φεουδαρχίας, σύμφωνα με το οποίο οι χωρικοί, ήταν εξαρτώμενοι από τη γη και τον βασιλιά τους. Το 1/10 της ετήσιας παραγωγής ή κερδών τους, έπρεπε να το παραχωρούν ως φόρο στο κράτος για την ενίσχυση της εκκλησίας, φόρος ο οποίος καταργήθηκε κατά την διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης. Τα 2/3 της Γαλλίας εργάζονταν σε χωράφια και η κατάργηση αυτών των φόρων αποτέλεσε μια μεγάλη ανακούφιση για εκείνους, οι οποίοι σιγά-σιγά απέκτησαν περισσότερη δύναμη και ανεξαρτησία.
- Αποδυνάμωση της Γαλλικής Καθολικής Εκκλησίας
Πριν την Επανάσταση, ο καθολικισμός ήταν η επίσημη θρησκεία του γαλλικού κράτους, και η καθολική εκκλησία ήταν πανίσχυρη, καθώς της ανήκε το 10% της γης, ενώ λάμβανε φόρους από τους αγρότες. Παρά την δύναμη της, η Καθολική Εκκλησία σχεδόν καταστράφηκε από την Γαλλική Επανάσταση με τους ηγέτες της να εκτελούνται ή να διώχνονται στην εξορία και την περιουσία της να χάνεται. Ο ρόλος της εκκλησίας επανήλθε αργότερα, αλλά ποτέ δεν ανέκτησε όλη τη δύναμη που έχασε, τη γη και τα μοναστήρια.
Στο πιο πάνω κείμενο πηγές ήταν το περιοδικό «Ιστορικά θέματα» και ειδικά το άρθρο «Γαλλική επανάσταση – Η απήχηση της στην Ελληνική κοινωνία». Πέρα από αυτό το υλικό, περιλαμβάνονται και προσωπικές απόψεις του αρθρογράφου.
Επιμέλεια: Αινείας
Εδώ το Μέρος Α: https://elamcy.com/i-galliki-epanastasi-meros-a-arthro/
Εδώ το Μέρος Β: https://elamcy.com/i-galliki-epanastasi-meros-v-arthro/
