ο σωτήρας του Ελληνισμού της Σικελίας
Στην Σικελία τον 5ο π.Χ. αιώνα επικρατούσε πολεμικός αναβρασμός ανάμεσα στους Έλληνες που είχαν χτίσει περίλαμπρες πολιτείες και στους Καρχηδόνιους (Φοίνικες), πού ήθελαν να επεκταθούν και να καταστρέψουν όλες αυτές τις πόλεις και τον πολιτισμό που έφεραν. Οι Καρχηδόνιοι με τα πλοία τους και το πλήθος του στρατού που έλεγχαν, είχαν καταλάβει το δυτικό άκρο της Σικελίας. Το σχέδιό τους όμως, ήταν να την καταλάβουν ολόκληρη εξοντώνοντας το πολυπληθές ελληνικό στοιχείο.
Αυτήν την εποχή γεννήθηκε ο Γέλων, ο γιος του Δεινομένους στην Γέλα. Η καταγωγή του όμως ήταν από το μικρό νησάκι των Δωδεκανήσων, την Τήλο. Ανήκε στον ιερατικό οίκο του Ζηλινού που λάτρευε την Δήμητρα και την Περσεφόνη. Η Γέλα ιδρύθηκε στην νοτιοδυτική πλευρά της Σικελίας το 688 π.Χ., από αποίκους της Ρόδου, της Τήλου και της Κρήτης. Γρήγορα όμως έγινε μεγάλη και τρανή πόλη, ενώ με την σειρά της ίδρυσε και αυτή αποικίες, όπως τον Ακράγαντα. Τύραννος της Γέλας εκείνη την εποχή ήταν ο Ιπποκράτης. Ο Γέλων με την ανδρεία και την ευφυΐα που επέδειξε κατάφερε να γίνει στρατηγός και αρχηγός του ιππικού της Γέλας, όταν το 491 π.Χ. ο Ιπποκράτης σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στην πόλη Ύβλα της ανατολικής Σικελίας. Πήρε την αρχή και αμέσως άρχισε τις προετοιμασίες για να ενώσει την Σικελία προ του καρχηδονιακού κινδύνου. Κατέλαβε τις ελληνικές πόλεις της Σικελίας, Καμάρινα, Νάξο, Λεοντίνοι, Ζάγκλη και την Καλλίπολη.
Mετέπειτα, το 488 π.Χ., ο Γέλων νίκησε στις αρματοδρομίες των Ολυμπιακών Αγώνων και αφιέρωσε στην πόλη της Ολυμπίας το άρμα του.
Ακολούθως, ναυπήγησε μεγάλο στόλο και κυρίευσε τις Συρακούσες, την άλλη μεγάλη ελληνική πόλη της ανατολικής Σικελίας. Εκεί έχτισε μακριά και ισχυρά τείχη γύρω από την πόλη, έφερε το 485 π.Χ. Έλληνες από τις πόλεις Κασμένες, Καμάρινα, Εύβοια (την σικελική), καθώς και από την Γέλα, μεταμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο τις Συρακούσες σε Μητρόπολη του Ελληνισμού της Μεγάλης Ελλάδας.
Ο Γέλων περίμενε την καρχηδονιακή επίθεση, γι’ αυτό πήρε όλα αυτά τα μέτρα. Το 481 π.Χ. απέτρεψε μια καρχηδονιακή εισβολή, αλλά ήξερε πως οι Καρχηδόνιοι δεν θα εγκατέλειπαν τόσο εύκολα τα σχέδιά τους. Ναυπήγησε ισχυρό στόλο, προσέλαβε μισθοφόρους και εκπαίδευσε τους στρατιώτες του για την τελική μάχη που δεν θα αργούσε να ξεσπάσει στην σικελική γη. Την ίδια στιγμή που στην μητροπολιτική Ελλάδα εισέβαλαν οι Πέρσες, δηλαδή το καλοκαίρι του 480 π.Χ., οι Καρχηδόνιοι με 300.000 πεζούς, 3.000 μεταγωγικά και 200 πολεμικά πλοία αποβιβάστηκαν στην πόλη Πάνορμο (σημερινό Παλέρμο) και από εκεί πήγαν πεζοί στην πόλη Ιμέρα. Η Ιμέρα ήταν κι αυτή άλλη μια ελληνική πόλη της βορειοδυτικής Σικελίας.
Τους Καρχηδόνιους τους είχε καλέσει ο Τήριλλος, τύραννος της Ιμέρας που είχε εκδιωχθεί από τον Γέλωνα και ήλπιζε να πάρει πίσω την τυραννία με την βοήθεια των βαρβάρων. Την αρχηγία της εκστρατείας των Καρχηδονίων την είχε ο Αμίκλας, ο καλύτερος στρατηγός που είχαν τότε οι Καρχηδόνιοι. Μια τρικυμία όμως, κατέστρεψε μεγάλο μέρος του καρχηδονιακού στόλου. Ο Θήρωνας που ήταν ο τύραννος του Ακράγαντα της τρίτης μεγάλης ελληνικής πόλης της Σικελίας, προστάτευε την Ιμέρα.
Οι Καρχηδόνιοι αποβιβάστηκαν στην παραλία της Ιμέρας και αφού νίκησαν τις δυνάμεις του Θήρωνα πολιόρκησαν με στενό κλοιό την πόλη από δύο μεριές. Ο Θήρωνας κλείστηκε στην πόλη περιμένοντας την βοήθεια των Συρακουσίων και του Γέλωνα. Το ένα στρατόπεδο των Καρχηδονίων ήταν στην παραλία και το άλλο στα δυτικά της πόλης. Το στρτός τους αποτελούνταν από Φοίνικες, Λίβυες, Ίβηρες (Ισπανία), Λίγυρες (νότια Γαλλία), Κυρνίους (Κορσική) και Σαρδονίους (Σαρδηνία).
Όταν ο Γέλων κατέφθασε στην Ιμέρα με 50.000 πεζούς και 5.000 ιππείς, στρατοπέδευσε στην δεξιά όχθη του ποταμού Ιμέρα. Είχε συλλάβει έναν αγγελιαφόρο των Καρχηδονίων που έρχονταν από την σύμμαχη πόλη του Σελινούντα, με ένα μήνυμα που ανέφερε πως θα έρχονταν Σελινούντιοι ιππείς το πρωί για να ενισχύσουν τους Καρχηδόνιους. Για να διασπάσει λοιπόν τον κλοιό του καρχηδονιακού στρατοπέδου, έντυσε δικούς του οπλίτες με στολές Σελινούντιων ιππέων.
Οι Καρχηδόνιοι πιστεύοντας πως οι ιππείς που έρχονταν ήταν σύμμαχοί τους, άνοιξαν την πύλη του στρατοπέδου. Οι Συρακούσιοι ιππείς έβαλαν αμέσως φωτιά στα πλοία και ξεκίνησαν την μάχη. Τα ξίφη και τα δόρατα τρύπαγαν τα κορμιά των αντιμαχομένων, Έλληνες και Καρχηδόνιοι πιάνονταν στα χέρια. Η μάχη γενικεύτηκε σ’ όλο το στρατόπεδο, τα άλογα χλιμίντριζαν μανιασμένα, τα πλοία είχαν πια λαμπαδιάσει. Ο Γέλων χτύπησε σκληρά τους Καρχηδονίους, ο Θήρωνας με τους δικούς του στρατιώτες βγήκε από τα τείχη και χτύπησε από τα νώτα τους Καρχηδόνιους. Οι Έλληνες δεν προλάβαιναν να σκοτώνουν τους αντιπάλους τους. Ο Αμίκλας σκοτώθηκε στην μάχη ή όπως έλεγαν άναψε μια πυρά και έπεσε μέσα της από την ντροπή που ένοιωθε.
Όταν τελείωσε η μάχη αργά το απόγευμα, το πεδίο μάχης είχε γεμίσει με πτώματα Καρχηδονίων και των συμμάχων τους. Η ήττα ήταν ολοκληρωτική για την Καρχηδόνα. Λέγεται μάλιστα, πως την ίδια μέρα με την μάχη στην Ιμέρα έγινε η ναυμαχία της Σαλαμίνας στην μητροπολιτική Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 480 π.Χ.
Ο Γέλων ζήτησε αποζημίωση 2.000 αργυρών ταλάντων, καθώς και να χτίσουν δύο ναούς, όπου θα χάραζαν πάνω την συνθήκη μεταξύ των Ελλήνων και των Καρχηδονίων. Μετά την μάχη ο Γέλων πήγε στην εκκλησία του δήμου των Συρακουσών και αφού έκανε απολογισμό των πεπραγμένων του κατέθεσε την αρχή. Οι Συρακούσιοι τον αποθέωσαν και τον κήρυξαν ελευθερωτή της Σικελίας και τον απέτρεψαν από το να παραιτηθεί.
Ο Γέλωνας πέθανε το 476 π.Χ. από την ασθένεια του ύδρωπα και ενταφιάστηκε σύμφωνα με την θέλησή του σαν κοινός πολίτης έξω από τα τείχη των Συρακουσών. Οι Συρακούσιοι μετά όμως κατασκεύασαν μεγαλοπρεπές ταφικό μνημείο γι’ αυτόν που κατέστρεψαν το 396 π.Χ. οι Καρχηδόνιοι.
