ένας δάσκαλος του γένους από τα Ιωάννινα
Η τούρκικη σκλαβιά ήταν αβάσταχτη για τους Έλληνες που έψαχναν τρόπους για να ξεφύγουν είτε πηγαίνοντας στα άπαρτα κάστρα του Ελληνισμού, τα βουνά είτε φεύγοντας στις ευρωπαικές χώρες ασκώντας το επάγγελμα του εμπόρου ή φοιτούσαν.
Η Ήπειρος ήταν γνωστή στην τουρκοκρατία για τους εμπόρους της που πλούτισαν στο εξωτερικό αλλά και για τους λόγιους άνδρες που έβγαζε. Ένας από αυτούς τους άνδρες ήταν και ο Λάμπρος Φωτιάδης που γεννήθηκε το 1752 στο χωριό Καμνιά Ζαγορίου των Ιωαννίνων. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ευστάθιος Λάμπρου.
Τις πρώτες του σπουδές τις έκανε στην περίφημη Μπαλαναία σχολή μετέπειτα φοίτησε στην Μαρουσαία σχολή κοντά στον γνωστό δάσκαλο Τρύφωνα Μετσοβίτη. Από τα Ιωάννινα και μην αντέχοντας την τουρκική σκλαβιά έφυγε για τις παραδουνάβιες ηγεμονίες και έφτασε στο Βουκουρέστι το 1776 όπου και μαθήτευσε δίπλα στον Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη.
Ένα μεγάλο μέρος από τις γνώσεις του το απέκτησε μόνος του ύστερα από διαρκείς και επίμοχθες μελέτες που έκανε ιδιαίτερα στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς που τόσο θαύμαζε. Το 1792 διορίστηκε από τον ηγεμόνα της Βλαχίας Αλέξανδρο Μουρούζη σαν σχολάρχης της ακαδημίας του Βουκουρεστίου μεταλαμπαδεύοντας με την σειρά του στους νεαρούς του φοιτητές τις γνώσεις του.
Στην ακαδημία του Βουκουρεστίου δίδαξε για τα 13 επόμενα χρόνια ως τον θάνατο του. Αναδείχτηκε σε έναν από τους μεγάλους δάσκαλους του γένους της προεπαναστατικής περιόδου που τόσο ωφέλησε τους Έλληνες στην επανάσταση του 1821.
Στην διδασκαλία των αρχαίων συγγραφέων έδινε ιδιαίτερη προσοχή στα βαθύτερα νοήματα και όχι σε επιφανειακή ανάγνωση όπως έκαναν οι περισσότεροι. Είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο να μεταδίδει τις γνώσεις του στους νεαρούς φοιτητές και δεν ήταν τυχαίο πως οι περισσότεροι μαθητές τους έπαιξαν μεγάλο ρόλο στα Ελληνικά γράμματα μετέπειτα στην απελευθερωμένη Ελλάδα.
Από τους πιο γνωστούς μαθητές του υπήρξαν Γεώργιος Γεννάδιος, Κοδρικάς, Δ. Σχινάς, Ιάκωβος Νερουλός, Ντοφ. Δούκας και πολλούς άλλους. Ο Φωτιάδης εκτός της διδασκαλίας μετέφραζε κιόλας τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς όπως τον Ξενοφώντα, Θουκυδίδη, Ηρόδοτο, τους δέκα ρήτορες, Πλούταρχο, Λουκιανό, Πίνδαρο και άλλους. Έγραψε ποίηση σε αρχαική γλώσσα και σώθηκαν μερικά επιγράμματα.
Άλλα γνωστά έργα του Λάμπρου Φωτιάδη ήταν η γραμματική Τερψιθέα, Μετρική, Παιδαγωγική, Πρακτική γραμματική και άλλα που διευκόλυναν κάθε λόγιο και σπουδαστή στην κατανόηση της Ελληνικής γλώσσας. Ο Λάμπρος Φωτιάδης πέθανε το 1805 στο Βουκουρέστι σε ηλικία 53 ετών αφήνοντας πίσω του αξιομνημόνευτο έργο.
