Τελέστηκε σήμερα στο Παλαιχώρι το ετήσιο Εθνικό μνημόσυνο του Ήρωα του Εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα 1955-59 Κυριάκου Μάτση. Στεφάνι κατέθεσαν εκ μέρους του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου (Ε.ΛΑ.Μ), ο Πρόεδρος της Παράταξης μας Χρίστος Χρίστου, ο βουλευτής του Ε.ΛΑ.Μ Λάρνακας Σωτήρης Ιωάννου και ο Επαρχιακός Λευκωσίας Γιώργος Τοούλας.
Ο Κυριάκος Μάτσης ήταν αγωνιστής, μέλος της ΕΟΚΑ κατά την περίοδο της Αγγλικής αποικιοκρατίας με το ψευδώνυμο “Μιλτιάδης”. Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας στις 23 Ιανουαρίου του 1926 και ήταν το ένα από τα τρία τέκνα της οικογένειας του Χριστοφή και της Κυριακούς Μάτση.
Ο Κυριάκος το 1946 εισήχθη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης όπου σπούδασε γεωπονία (απόφοιτος 1952). Κατά την διάρκεια της διαμονής του στην Θεσσαλονίκη γνωρίστηκε με τον Γρηγόρη Αυξεντίου που υπηρετούσε στον ελληνικό στρατό σαν έφεδρος αξιωματικός. Ο Μάτσης συνδέθηκε μαζί του και οργάνωνε διαλέξεις εθνικής διαφωτίσεως, ενώ όταν γύρισε στην Κύπρο εργαζόταν ως γεωπόνος στην Αμμόχωστο.
Εντάχθηκε από πολύ νωρίς στην Παναγροτική Ένωση Κύπρου για τα δίκαια του αγρότη. Διετέλεσε τομεάρχης της ΕΟΚΑ στην επαρχία Αμμοχώστου από το 1955 και τομεάρχης Κερύνειας έως τον θάνατο του. Συνελήφθη στις 9 Ιανουαρίου 1956, μετά από προδοσία και κατά την διάρκεια των βασανιστηρίων του, τον επισκέφθηκε ο ίδιος ο τότε Κυβερνήτης Χάρντιγκ και του πρόσφερε το υπερβολικά μεγάλο για την εποχή ποσό των 500.000 λιρών αν αποκάλυπτε πού κρυβόταν ο Αρχηγός Διγενής. Εκεί απάντησε το γνωστό: “Ου περί χρημάτων τoν αγώνα ποιούμεθα…αλλά περί αρετής“.
Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956 δραπέτευσε και επικηρύχτηκε με το ποσό των 5.000 λιρών. Στις 19 Νοεμβρίου 1958 περικυκλώθηκε το κρησφύγετό του στο Δίκωμο Πενταδάκτυλου, όπου βρισκόταν μαζί με δύο συναγωνιστές του και αρνήθηκε να παραδοθεί. Έτσι, ανατινάχθηκε από τις Βρετανικές δυνάμεις με αποτέλεσμα να βρει το θάνατο. Θάφτηκε στα “φυλακισμένα μνήματα” που τότε ήταν φυλακή, χωρίς να επιτραπεί στους συγγενείς του να παραλάβουν τη σορό του…
Κυριάκο Μάτση η θυσία σου δεν πήγε χαμένη. Θα την θυμόμαστε και είναι για τους Έλληνες της Κύπρου και το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (Ε.ΛΑ.Μ), φάρος και πηγή έμπνευσης για Αγώνα μέχρι την Λευτεριά!
