Αρκετές χιλιάδες είναι αυτοί που υποφέρουν από διάφορα συμπτώματα στην κοιλιά κυρίως όταν έφαγαν κάτι που όπως λέμε στην καθομιλουμένη τους ενόχλησε. Για΄αυτό και τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τις απαραίτητες ενδείξεις στα τρόφιμα για να προλαμβαίνει ο καταναλωτής ακριβώς αυτές τις ενοχλήσεις. Η κοιλιοκάκη είναι μια ασθένεια του πεπτικού συστήματος που καταστρέφει το λεπτό έντερο και παρεμβαίνει στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφίμων. Οι άνθρωποι που έχουν κοιλιοκάκη δεν μπορούν να ανεχθούν την γλουτένη, μια πρωτεΐνη του σιταριού, της σίκαλης, και του κριθαριού. Γι ‘αυτό και ονομάζεται επίσης δυσανεξία στη γλουτένη ή εντεροπάθεια από ευαισθησία στη γλουτένη Η γλουτένη είναι μια φυσική πρωτεΐνη σε πολλά δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και βρώμη. Βρίσκεται κυρίως σε τρόφιμα, αλλά μπορεί επίσης να βρεθεί σε προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως στα φάρμακα, στις βιταμίνες, και στα βάλσαμα για τα χείλη.
Όταν οι ασθενείς με κοιλιοκάκη καταναλώσουν τρόφιμα ή διάφορα προϊόντα που χρησιμοποιούν και περιέχουν γλουτένη, το ανοσοποιητικό τους σύστημα ανταποκρίνεται με βλάβη ή καταστροφή των εντερικών λαχνών, που είναι μικρές, στενόμακρες προεξοχές της επιφανειακής επένδυσης του λεπτού εντέρου. Οι λάχνες κανονικά επιτρέπουν τις θρεπτικές ουσίες των τροφίμων να απορροφηθούν από τα τοιχώματα του λεπτού εντέρου στην κυκλοφορία του αίματος. Έτσι όταν οι λάχνες έχουν υποστεί ζημιά, το έντερο δεν μπορεί να απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά σωστά οπότε τότε ο οργανισμός μπορεί να υποστεί υποθρεψίες. Χωρίς υγιείς λάχνες, ένα άτομο υποσιτίζεται ανεξαρτήτως από τα πόσα τρόφιμα τρώει. Υπάρχει γενετική (κληρονομική) σύνδεση για την ανάπτυξη κοιλιοκάκης. Η κοιλιοκάκη είναι πιο συχνή σε βορειοευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με έρευνες 1 στα 100 άτομα πάσχει από κοιλιοκάκη και πολλές φορές το αγνοεί. Η κοιλιοκάκη δεν αναγνωρίζεται πάντα, επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια και μπορεί να αντιμετωπισθεί λανθασμένα στη ‘βάση’ άλλων εντερικών προβλημάτων. Η κοιλιοκάκη μπορεί να διαγνωσθεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Άτομα με κοιλιοκάκη, είναι πιθανό να αναπτύξουν κι άλλες αυτοάνοσες ασθένειες (νόσος του θυρεοειδούς, σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι κα).
Η κοιλιοκάκη είναι μια ασθένεια τόσο δυσαπορρόφησης-με την έννοια ότι οι θρεπτικές ουσίες δεν απορροφώνται σωστά-και μιας παθολογικής ανοσοποιητικής αντίδρασης στην γλουτένη. Η κοιλιοκάκη είναι επίσης γνωστή και ως εντερική άφθα ,μη τροπική άφθα, η ως εντεροπάθεια στην γλουτένη. Είναι μια γενετική πάθηση , κάτι που σημαίνει ότι περνά από οικογένεια σε οικογένεια. Μερικές φορές η νόσος προκαλείται ή ενεργοποιείται για πρώτη φορά μετά από μια εγχείρηση, μια εγκυμοσύνη, έναν τοκετό, μια ιογενή λοίμωξη, ή κάποιες σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές.
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Μπορεί να εμφανιστούν στο πεπτικό σύστημα ή σε άλλα μέρη του σώματος. Τα παιδιά αναπτύσσουν γενικά συμπτώματα μόνο αφού αρχίσουν να τρώνε τροφές που περιέχουν γλουτένη. Τα συμπτώματα από το πεπτικό είναι πιο συχνά σε βρέφη και σε μικρά παιδιά και μπορεί να περιλαμβάνουν: Στομαχικές διαταραχές, κοιλιακό άλγος και φούσκωμα, χρόνια ή επαναλαμβανόμενη διάρροια, εμετό, δυσκοιλιότητα, χλωμάδα, δύσοσμα ή λιπαρά κόπρανα, απώλεια βάρους, ευερεθιστότητα.
Συμπτώματα της νόσου
Οι ερευνητές μελετούν τους λόγους γιατί η κοιλιοκάκη επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο. Το χρονικό διάστημα που ένα άτομο θηλάζει, η ηλικία ενός ατόμου όταν άρχισε να τρώει τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη , καθώς και το ποσό της γλουτένης που περιέχουν τα τρόφιμα που τρώει είναι τρεις παράγοντες που πιστεύεται ότι παίζουν ρόλο στο πότε και πώς εμφανίζεται η κοιλιοκάκη. Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι όσο περισσότερο ένα άτομο θηλάζει, τόσο αργότερα εμφανίζονται τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης.
Τα συμπτώματα διαφέρουν επίσης ανάλογα με την ηλικία του ατόμου και το βαθμό της βλάβης του λεπτού εντέρου. Πολλοί ενήλικες έχουν την ασθένεια για μια δεκαετία ή και περισσότερο πριν από την διάγνωση. Όσο περισσότερο ένα άτομο βαίνει αδιάγνωστος και αθεράπευτος, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ανάπτυξης μακροπρόθεσμων επιπλοκών.
Η κοιλιοκάκη προσβάλλει τους ανθρώπους σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αρχικά θεωρήθηκε ότι είναι ένα σπάνιο σύνδρομο της παιδικής ηλικίας, είναι όμως πλέον γνωστό ότι είναι μια κοινή γενετική διαταραχή. Περισσότερα από 2 εκατομμύρια άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ασθένεια, ή περίπου 1 στους 133 κατοίκους. Εάν μεταξύ των ατόμων που έχουν πρώτου βαθμού συγγένεια- γονέας, αδελφός, ή παιδιά ένας διαγνωστεί με κοιλιοκάκη, τότε υπάρχει πιθανότητα μία στις 22 να υπάρχει η νόσος και σε άλλο συγγενή
Η κοιλιοκάκη είναι επίσης πιο κοινή μεταξύ των ανθρώπων με άλλες γενετικές διαταραχές όπως το σύνδρομο Down και το σύνδρομο Turner, μία κατάσταση που επηρεάζει την ανάπτυξη των κοριτσιών.
Η διάγνωση της κοιλιοκάκης μπορεί να είναι δύσκολη, διότι ορισμένα από τα συμπτώματά της είναι παρόμοια με εκείνων άλλων ασθενειών. Η κοιλιοκάκη μπορεί να συγχέεται με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, της σιδηροπενικής αναιμίας που προκαλείται από απώλεια αίματος στην έμμηνο ρύση, τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, την εκκολπωματίτιδα, τις εντερικές λοιμώξεις, και το σύνδρομο της χρόνιας κόπωσης. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να είναι για καιρό υποδιαγνωσμένη η μη διαγνωσμένη. Δεδομένου ότι οι γιατροί είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένοι στα διάφορα πολλαπλά συμπτώματα της νόσου και αξιόπιστες αναλύσεις αίματος καθίστανται διαρκώς περισσότερο διαθέσιμες, τα ποσοστά διάγνωσης συνεχώς
Τέλος, οι ασθενείς με κοιλιοκάκη έχουν υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών-αυτοαντισωμάτων που αντιδρούν κατά των ίδιων των κυττάρων του σώματος ή των ιστών-στο αίμα τους. Για τη διάγνωση της κοιλιοκάκης, οι γιατροί θα κάνουν εξέταση αίματος για τα υψηλά επίπεδα των αντισωμάτων τρανσγλουταμινάσης (tTGA) ή των αντισωμάτων αντι-ενδομυσίου (EMA). Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι αρνητικά, αλλά η κοιλιοκάκη είναι ακόμα ύποπτη, χρειάζονται πρόσθετες εξετάσεις.
Του Δρ Χρίστου Χρίστου
Υπεύθυνου Υγείας ΕΛΑΜ
