Επειδή πολύς λόγος γίνεται τελευταία σχετικά με την Συνθήκη της Λωζάνης και τι ακριβώς περιλαμβάνει, θα περιγράψουμε πιο κάτω με απλά λόγια τι περιλαμβάνει για να γνωρίζουν τα Μέλη και Στελέχη του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου ούτως ώστε να συζητούν και να εξηγούν στον κόσμο στις διάφορες συζητήσεις που τυχόν να έχουν:
Με την Συνθήκη της Λωζάνης καταγράφηκε ότι τα ξένα σχολεία εντός των συνόρων του Τουρκικού κράτους συμμορφώνονται με τους τουρκικούς νόμους και ότι η εκπαίδευση των σχολείων ρυθμίζεται από το τουρκικό κράτος.
Ενώ έγινε αποδεκτό ότι το Ελληνικό Πατριαρχείο του Φαναριού θα παρέμενε στην Τουρκία με την προϋπόθεση ότι δεν θα συνάπτει σχέσεις με ξένες εκκλησίες, τα προνόμια που δίνονταν στις μειονότητες καταργήθηκαν και οι μειονότητες έγιναν δεκτές ως Τούρκοι πολίτες.
Αποφασίστηκε η ανταλλαγή πληθυσμού μεταξύ των δύο χωρών στέλνοντας στην Ελλάδα τους Έλληνες από άλλα μέρη εκτός από τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και τους Τούρκους από τις άλλες επαρχίες εκτός της Δυτικής Θράκης στην Τουρκία.
Με την Σύμβαση του Μοντρέ που υπογράφτηκε στις 20 Ιουλίου 1936, επιλύθηκε το ζήτημα των Στενών, ένα από τα πιο τονισμένα θέματα στη Λωζάνη.
Το προοίμιο της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης που αποτελείται από 143 άρθρα, έναν πρόλογο και 4 μέρη, περιλαμβάνει την αρχή του σεβασμού της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας των λαών.
Στο κείμενο της Συνθήκης της Λωζάνης δεν υπάρχει κανένα άρθρο που να αναφέρει ότι η Συνθήκη λήγει το 2023 ή οποιαδήποτε άλλη ημερομηνία.
Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν είναι μόνιμη. Δεν υπάρχει καμιά πηγή ότι η Συνθήκη έχει πρόσθετα μυστικά άρθρα. Στην πραγματικότητα, το ερώτημα εάν υπάρχουν απόρρητα άρθρα στη Συνθήκη της Λωζάνης, απευθύνθηκε στο Κέντρο Επικοινωνίας της Προεδρίας της Δημοκρατίας της Τουρκίας (CIMER) από έναν πολίτη και το CIMER απάντησε: «Δεν υπάρχουν μυστικά άρθρα στην Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης και δεν υπάρχει άρθρο που να μας εμποδίζει να φύγουμε από αυτήν».
Το άρθρο των Αρχών Wilson που ανακοινώθηκαν από τις ΗΠΑ το 1918 είναι η απουσία μυστικών ρητρών στις διεθνείς συνθήκες ή η απουσία μυστικών διεθνών συνθηκών.
Ακόμα και αν κάποια άρθρα είναι μυστικά, πρέπει να εγκριθούν από την Βουλή. Η Λωζάνη είναι μια συνθήκη που η δημιουργία της κράτησε 10 χρόνια μεταξύ 1912 και 1922, στην οποία ένας Λαός, κουρασμένος από τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά τον Εθνικό Αγώνα, έβαλε μπροστά όλα τα ατού του.
Οι Κεμάλ Ατατούρκ και Ισμέτ Ινονού ήθελαν να επιταχύνουν την πιο κερδοφόρα συμφωνία για την Τουρκία κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αλλά ήταν απαραίτητο να γίνουν παραχωρήσεις σε ορισμένους τομείς κατά τις διαπραγματεύσεις στην Λωζάνη.
Σε σύγκριση με την Συνθήκη των Σεβρών, πρέπει να ομολογήσουμε ότι το αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε στην Λωζάνη ήταν μια ξεκάθαρη νίκη, αλλά είχε και κάποιες ελλείψεις λαμβάνοντας υπόψη τα υψηλά σημεία που στόχευαν.
Τα σημαντικά άρθρα της Συνθήκης της Λωζάνης είναι τα ακόλουθα:
- Τα σύνορα που χαράσσονται στη Συμφωνία της Άγκυρας που υπεγράφη με τους Γάλλους έγιναν δεκτά.
- Η Τουρκία παραιτήθηκε από τις διεκδικήσεις της στη Μοσούλη με τη «Συμφωνία Συνόρων και Καλής Γειτονίας» που υπεγράφη μεταξύ Τουρκίας, Αγγλίας και Ιράκ το 1926 για εσωτερικούς και εξωτερικούς λόγους.
- Αποστρατικοποιήθηκαν και οι δύο πλευρές των στενών και συστάθηκε διεθνής επιτροπή με Τούρκο πρόεδρο για να διασφαλιστεί η διέλευση, ενώ παράλληλα ελήφθη υπό την εγγύηση της Κοινωνίας των Εθνών.
- Απαγορεύτηκε η είσοδος στους Τούρκους στρατιώτες στον Βόσπορο, αλλά αυτή η διάταξη τροποποιήθηκε με τη Σύμβαση του Μοντρέ του 1936 για τα Στενά.
- Αποφασίστηκε ότι τα ξένα σχολεία μπορούν να συνεχίσουν την εκπαίδευση τους σύμφωνα με τους νόμους που θα θεσπίσει η Τουρκία.
- Το πατριαρχείο που είναι ο θρησκευτικός ηγέτης των παγκόσμιων ορθοδόξων, εκκαθαρίστηκε από τις πολιτικές του εξουσίες και αφέθηκε να παραμείνει στην Κωνσταντινούπολη.
- Η Τουρκία αποδέχτηκε την βρετανική κυριαρχία στην Κύπρο με το 20ο άρθρο της Συνθήκης της Λωζάνης.
Κατά την διάρκεια της διαπραγματευτικής διαδικασίας εκπροσώπησε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Κέρζον, ο οποίος είπε ότι η πρωτεύουσα της Τουρκίας πρέπει να μεταφερθεί από την Κωνσταντινούπολη στην Ανατολία: «Όσο η τουρκική κυβέρνηση παραμένει εκεί, η Κωνσταντινούπολη θα είναι το κέντρο και ο άξονας προς τον οποίο θα στραφούν όλοι οι μουσουλμάνοι και η Τουρκία θα συνεχίσει να είναι μια διεθνής δύναμη στο μέλλον. Μόλις απομακρυνθεί από την Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία θα γίνει ασιατικό κράτος στην ίδια βάση με το Ιράν ή το Αφγανιστάν και οι Τούρκοι θα πέσουν στην δεύτερη ή τρίτη θέση μεταξύ των εθνών του κόσμου»
Ο Ατατούρκ έκανε την τελευταία παρατήρηση για το ζήτημα της Λωζάνης: «Κύριοι νομίζω ότι δεν χρειάζεται να συγκρίνουμε τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης με άλλες ειρηνευτικές προτάσεις. Αυτή η Συνθήκη είναι ένα ντοκουμέντο ότι όλες οι προσπάθειες που προετοιμάζονταν επι αιώνες για την καταπίεση του τουρκικού έθνους και που θεωρούνταν ότι είχαν επιτευχθεί με την Συνθήκη των Σεβρών έχουν αποτύχει. Είναι μια άνευ προηγουμένου διπλωματική νίκη στην οθωμανική ιστορία»…
Αινείας
Πηγές: «The Hellenic Information Team», ιστοσελίδα «enoplos»
