Πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ στα γραφεία του Εθνικού Λαϊκού Μετώπου η καθιερωμένη συνεδρίαση της Οργανωτικής Επιτροπής Λευκωσίας και μεταξύ άλλων έγινε ανάγνωση στους παρευρισκόμενους για τα σημαντικότερα γεγονότα των Σεπτεμβριανών όπως γράφτηκαν από την Αλίκη Δημητρίου. Παραθέτουμε αυτούσιο το εξαιρετικό αυτό κείμενο μιας και σήμερα τέτοια γεγονότα δυστυχώς δεν διδάσκονται στα σχολεία μας και εάν διδάσκονται δεν διδάσκονται όπως τους αξίζει.

Τα Σεπτεμβριανά υπήρξαν ένα από τα τελειωτικά χτυπήματα για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης. Μια ασύγκριτη έκρηξη βαρβαρότητας προσχεδιασμένη και καθοδηγούμενη από τη τουρκική κυβέρνηση και τον αγγλικό παράγοντα. Και όλα αυτά ως αντίποινα για τον Αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου που μόλις άρχιζε και αναζητούσε Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα.  

Με τον όρο  λοιπόν «Σεπτεμβριανά» εννοούμε το πογκρόμ που εξαπέλυσε ο τουρκικός όχλος, υπό την καθοδήγηση της κυβέρνησης Μεντερές, εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955. Αποτέλεσμα, οι 100.000 Έλληνες που ζούσαν εκείνη την περίοδο στην Πόλη να μειωθούν σημαντικά και σήμερα μόλις και μετά βίας να ξεπερνούν τις 2.000. Ο Μεντερές είχε ήδη απ τον Αύγουστο καταγγείλει ότι οι Ελληνοκύπριοι με τον ένοπλο τους Αγώνα στόχευαν σε σφαγές Τουρκοκυπρίων. Μια ένδειξη δημιουργίας και παγίωσης του «Κυπριακού» και των «δικοινοτικών διαφορών» που οι Άγγλοι κατακτητές με μαεστρία έθεσαν σε εφαρμογή για διχοτόμηση του νησιού. 

Αφορμή για αυτή την έκρηξη φανατισμού και μίσους στάθηκε η πυροδότηση ενός αυτοσχέδιου εκρηχτικού μηχανισμού στο δήθεν σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη όπου υπήρχε το Τουρκικό προξενείο χωρίς τη πρόκληση ιδιαίτερων ζημιών. Oμηχανισμός τοποθετήθηκε από τον ΧασανΜεχμέτογλου, φύλακα του σπιτιού, ο οποίος τον είχε παραλάβει από τον Τούρκο φοιτητή ΟκταίΕγκίν που αργότερα προωθήθηκε σε υψηλά κυβερνητικά πόστα.

Έτσι λοιπόν, στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 με σύνθημα «Έβαλαν βόμβα στο σπίτι του πατέρα μας!» αρχίζει ένα μαζικό συλλαλητήριο στη πλατεία Ταξίμ του Πέρα. Ο οργανωμένος όχλος ήταν εφοδιασμένος με  ρόπαλα, μαχαίρια και οτιδήποτε μπορούσε να προκαλέσει πόνο και καταστροφή. Ο όχλος αυτός κατευθύνθηκε προς τις γειτονιές των Ελλήνων κατοίκων και με συνθήματα «Η Κύπρος είναι τουρκική», «θάνατος στο Μακάριο» κατάστρεφαν τα πάντα στο πέρασμα τους. Τα ελληνικά σπίτια και καταστήματα είχαν ήδη σημαδευτεί με ένα σταυρό για να λειτουργούν ως ξεκάθαρος στόχος. Και τότε άρχισε η βιαιότητα των Τούρκων σε όλο της το μεγαλείο. Πολίτες και κληρικοί κακοποιήθηκαν, 26 ελληνικά σχολεία καταστράφηκαν, όπως και 4340 ελληνικά καταστήματα , 2600 ελληνικά σπίτια, 21 ελληνικά εργοστάσια , οι πατριαρχικοί τάφοι στην Ζωοδόχο Πηγή λεηλατούνται, καταστρέφονται τα χτίσματα των ταφικών μνημείων και τα πτώματα ξεθάβονται και κακοποιούνται… όλες αυτές οι εικόνες είναι πολύ γνώριμες και για το Κυπριακό Ελληνισμό του 74’ που βίωσε παρόμοιες τρομαχτικές εμπειρίες βαρβαρότητας από το τουρκικό στρατό των εγκληματιών που αμολήθηκε για λεηλασία στη γη μας.

Τα ξεσπάσματα βίας όμως  κατά των Ελλήνων δεν περιορίστηκαν  μόνο στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στη Σμύρνη. Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου τούρκοι  έκαψαν το ελληνικό περίπτερο στη Διεθνή Έκθεση της Σμύρνης, κατέστρεψαν το νεόκτιστο εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ενώ λεηλάτησαν σπίτια Ελλήνων στρατιωτικών, που υπηρετούσαν στο Στρατηγείο του ΝΑΤΟ.

Και πάλι η απάντηση της Ελλάδας μικρή και ελλιπής μπροστά στα βάσανα που υπέστη η Ελληνική κοινότητα. Η κυβέρνηση Παπάγουπροσπάθησε να στρέψει τη προσοχή της διεθνούς κοινότητας στη καταστροφή που υπέστη ο Ελληνισμός της Πόλης, αλλά χωρίς αντίκρισμα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου». Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν. Μόνο το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών από τους διεθνείς οργανισμούς απαίτησε από την Τουρκία εξηγήσεις για την καταστροφή του 90% των ορθόδοξων ναών στην Κωνσταντινούπολη. Πάντως, τον Αύγουστο του 1995 η αμερικανική Γερουσία με απόφασή της κάλεσε τον Πρόεδρο Κλίντον να ανακηρύξει την 6η Σεπτεμβρίου Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Πογκρόμ.

Ενδεικτική υπήρξε και η απάντηση του Αρχηγού Διγενή για τα γεγονότα «Η ψυχή του γένους των Ελλήνων ετρώθη βαθύτατα, διττώς, από τους τουρκικούς βανδαλισμούςαφ΄ενός και αφ’ ετέρου από εκείνους οι οποίοι ηδύναντο και είχονυποχρέωσιν να ανακαλέσουν τους υπευθύνους εις την τάξιν και επιβάλουν κατ’ αυτών κυρώσεις. Αντί όμως κυρώσεων είδομεν τουναντίον τους Αγγλοαμερικανούς να επιδαψιλεύουν εις τούτους περιποιήσεις και φιλοφρονήσεις!

Οι βανδαλισμοί των Τούρκων εκ Κων/πόλει, η αποτέφρωσις Ναών και Οστεοφυλακείων, η μίανσις των Ιερών και η εκσκαφή των τάφων των Πατριαρχείων και γενικών το Τουρκικόνόργιον και έγκλημα της 6ης Σεπτεμβρίου θα παραμείνουν μοναδικά εις την ιστορίαν. Η ηθική και το δίκαιον εθυσιάσθησαν χάριν μιας αμφιβόλου αξίας πολιτικής σκοπιμότητας» (Πηγή : Γεώργιος Γρίβας ΔιγενήςΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 Εκδόσεις Πελασγός Αθήνα 2013).

Με την ανατροπή Μεντερές και τον απαγχονισμό του πολλά στοιχεία για το πογκρόμ του 55’ ήλθαν στην επιφάνεια.Αυτό όμως που παραμένει σίγουρο είναι ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα μέσω της Τουρκικής κυβέρνησης άρχισε τις αξιώσεις για συμμετοχή της σε κράτος της Κύπρου , εναντίωση στην Ένωση με την Ελλάδα με αφορμή ένα ανύπαρκτο θέμα που εγείρεται μέχρι και σήμερα στις συνομιλίες, την ασφάλεια των τουρκοκυπρίων. Τα Σεπτεμβριανά είναι επίσης μια ακόμη ένδειξη της έκδηλης βαρβαρότητας των Τούρκων απέναντι σε καθετί Ελληνικό  και της επιμονής τους για πλήρη κατάληψη του νησιού. Αυτό που πέτυχαν στη Κωνσταντινούπολη με το ξεριζωμό του Ελληνικού στοιχείου όπως και σε όλη τη Μικρά Ασία, θέλουν διακαώς να το εφαρμόσουν και στη Κύπρο. Οι τακτικές τους γνώριμες και με τον τρόπο που συμπεριφέρονται στους δικούς μας λίγους εγκλωβισμένους, και στις εκκλησιές μας, και στη πολιτιστική μας κληρονομιά. Εμείς , ως Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο στεκόμαστε απέναντι στις τουρκικές αξιώσεις και ορκιζόμαστε εκδίκηση για τα εγκλήματα της τουρκίας κατά του Ελληνικού στοιχείου. Ο Ελληνισμός της Κύπρου θα παραμείνει ζωντανός όπως ήταν και στους αιώνες! Οι βάρβαροι θα περάσουν γιατί,

«Η γης δεν έχει κρικέλιαγια να την πάρουν στον ώμο και να φύγουνμήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοινα γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι»

                                                                                      Γ. Σεφέρης.