Τα «Σεπτεμβριανά», όπως έμειναν και στην ιστορία, αφορούν τις κτηνωδίες από τους Τούρκους κατά των Ελλήνων που συνέβησαν στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη μεταξύ 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955. Βάρβαρα επεισόδια σημειώθηκαν από τους Τούρκους, δείχνοντας ακόμη μια φορά την ανθελληνική τους υστερία.
Αφορμή στάθηκε η βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη. Αργότερα θα αποδειχθεί ότι ήταν απλά μια καλοστημένη προβοκάτσια από την ίδια τη τουρκική κυβέρνηση.
Το οργανωμένο πογκρόμ καθοδήγησε τον τουρκικό όχλο όπου λεηλάτησε περιουσίες Ελλήνων, πυρπόλησε ελληνικά σπίτια, σχολεία και καταστήματα, βεβήλωσε εκκλησίες και νεκροταφεία Και βέβαια, όλα τα παραπάνω δεν αφορούσαν περιουσίες Τούρκων ή μουσουλμανικών μειονοτήτων ! Το σχέδιο ήταν οργανωμένο, αφού μέρες πριν στρατολογήθηκαν άτομα από την Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη (όχι όμως Κωνσταντινουπολιτών Τούρκων), μεταφέρθηκαν με διάφορα μέσα, εφοδιάστηκαν με ρόπαλα, αξίνες, λοστούς, βενζίνη, δυναμίτιδα, ενώ παρεσχέθη στους επίδοξους ταραχοποιούς τροφή και κατάλυμα για όσες ημέρες θα διαρκούσαν οι λεηλασίες. Συντάχθηκαν ακόμα και κατάλογοι με τους επικείμενους στόχους σε κάθε συνοικία και σημαδεύτηκαν την κατάλληλη στιγμή τα ελληνικά κτήρια. Μέρος θα έπαιρναν και εκπαιδευμένοι αστυνομικοί και στρατιώτες με πολιτικά όπου θα κατηύθυναν το πλήθος, ενώ αργότερα – κατά ειρωνεία – θα έπαιζαν το ρόλο των ειρηνοποιών.
Ο τουρκικός όχλος, ο οποίος ανερχόταν σε δεκάδες χιλιάδες άτομα, κινήθηκε κατά παντός του ελληνικού. Μόλις σε εννέα περίπου ώρες , κατέστρεψαν ολοσχερώς 1004 σπίτια, περίπου 2500 υπέστησαν εκτεταμένες ζημιές, καταστράφηκαν επίσης 4348 καταστήματα, 27 φαρμακεία, 26 σχολεία, 5 πολιτιστικοί σύλλογοι, οι εγκαταστάσεις 3 εφημερίδων, 12 ξενοδοχεία, 11 κλινικές, 21 εργοστάσια, 110 ζαχαροπλαστεία και εστιατόρια, 73 εκκλησίες, ενώ συλήθηκαν πάρα πολλοί τάφοι σε 2 κοιμητήρια, καθώς και οι τάφοι των πατριαρχών στην Μονή Βαλουκλή.
Επίθεση δέχτηκαν και ένας μικρός αριθμός αρμενικών και ( κατά λάθος ) εβραϊκών περιουσιών, ορισμένες αρμενικές εκκλησίες και μια εβραϊκή συναγωγή.
Τουλάχιστον 30 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες άλλοι κακοποιήθηκαν βάναυσα. Σε δύο περίπου χιλιάδες υπολογίζονται από τους κύκλους της ομογένειας οι βιασμοί. Ιδιαίτερο μίσος επεδείχθη κατά των ιερωμένων, αφού πολλοί απ’ αυτούς ξυλοκοπήθηκαν αγριότατα, άλλοι γυμνώθηκαν και διαπομπεύθηκαν, εξαναγκαζόμενοι να φωνάζουν: «Η Κύπρος είναι τουρκική», ενώ υπάρχουν μαρτυρίες ότι σε κάποιο ιεροδιάκονο έγινε αναγκαστική περιτομή. Ο Επίσκοπος Παμφίλου Γεράσιμος, ο ηλικιωμένος μοναχός Χρύσανθος Μαντάς και ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως Γεννάδιος ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου
Στη πραγματικότητα, το έναυσμα που έδωσε την ευκαιρία στην κυβέρνηση και στον τουρκικό όχλο να στραφεί απροκαλύπτως εναντίον των Ελλήνων, ήταν η ανακίνηση του Κυπριακού ζητήματος από τον Στρατάρχη Παπάγο το 1954. Με την υποκίνηση της Μεγάλης Βρετανίας η Τουρκία ενεπλάκη ενεργώς στο Κυπριακό ζήτημα, θέτοντας θέμα αν όχι επιστροφής της νήσου στην ίδια, τουλάχιστον διχοτομήσεως, για την προστασία, δήθεν, της μουσουλμανικής μειονότητας, η οποία βαφτίστηκε «τουρκική» και αναβαθμίστηκε σε «κοινότητα».
Το αποτέλεσμα της παραπάνω κτηνωδίας, ήταν η εκκένωση της Κωνσταντινούπολης και των υπόλοιπων πόλεων που παραμένουν υπό την τουρκική κατοχή, από τους Έλληνες .
