Επιπροσθέτως, μια ακόμη ιδιαίτερη τακτική που χρησιμοποιείτο έναντι πελταστών, καθώς και άλλων ελαφρά οπλισμένων πολεμιστών, ήταν αυτή των «εκδρόμων» της οπλιτικής φάλαγγας. Πιο συγκεκριμένα, οι πελταστές και άλλοι ψιλοί καταπονούσαν την φάλαγγα με τα ακόντια τους, ενώ οι οπλίτες δεν μπορούσαν να καταφέρουν πολλά απέναντι τους, επειδή οι πρώτοι διέφευγαν γρήγορα από την αντεπίθεση των οπλιτών, λόγω του ελαφρού εξοπλισμού τους. Τότε οι «έκδρομοι», ως νεότεροι και ταχύτεροι οπλίτες, αποσπούνταν από τους στοίχους της φάλαγγας όταν λάμβαναν ανάλογη εντολή, προκειμένου να καταδιώξουν και να εξοντώσουν τους πελταστές και τους ακοντιστές του εχθρού. Για αυτό ακριβώς τον λόγο οι «έκδρομοι» ήταν εκ των πρώτων οπλιτών που εγκατέλειψαν την βαριά θωράκιση, ώστε να έχουν μεγαλύτερη άνεση στην καταδίωξη των εχθρών.
Αξιοσημείωτο παραμένει, δε, ότι το σπαρτιατικό στράτευμα ήταν εκπαιδευμένο ακόμα και στην μέθοδο της οπισθοχώρησης, ώστε να διατηρεί τον κατάλληλο σχηματισμό ακόμα και εκείνη την στιγμή, ο οποίος προέβλεπε ότι ο τελευταίος της παράταξης γίνεται πρώτος, ενώ οι υπόλοιποι βαδίζουν πίσω του χωρίς να διασπούν την διάταξη της φάλαγγας και χωρίς να γίνονται σπασμωδικές κινήσεις, οι οποίες θα ωφελήσουν τον εχθρό.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι στην μάχη των Θερμοπυλών, οι Σπαρτιάτες πολεμιστές χρησιμοποίησαν την τακτικής της προσποιητής υποχώρησης. Ειδικότερα, έχοντας ως στόχο την διάσπαση του περσικού όγκου, προσποιήθηκαν την διάρρηξη και την άτακτη υποχώρηση της φάλαγγας τους. Οι Πέρσες, πέφτοντας στην παγίδα, διέλυσαν την παράταξη τους για να τους καταδιώξουν, αλλά οι Σπαρτιάτες έκαναν μεταβολή και ανασυγκροτήθηκαν ταχέως, επιτέθηκαν και προκάλεσαν τεράστιες απώλειες στον εχθρό.
Επίσης, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, ακόμα και στις περιπτώσεις που ο σπαρτιατικός στρατός δεχόταν μεγάλη πίεση και οι ζυγοί του έσπαγαν, με αποτέλεσμα οι οπλίτες να είναι πλέον παρατεταγμένοι ανεξάρτητα από ενωμοτίες, ο ένας δίπλα στον άλλο, υπήρχε ειδικός σχηματισμός για αυτούς τους άνδρες, οι οποίοι μπορεί να μην εκπαιδεύονταν μαζί, αλλά ήταν εκπαιδευμένοι να διατηρούν ένα βαθμό συνοχής, ακόμα και σε τέτοιες συνθήκες.
Αυτές ήταν μερικές από τις πιο γνωστές τακτικές που εφήρμοζε ο σπαρτιατικός στρατός, ενώ ένα πλήθος άλλων ελιγμών και τακτικών δεν μας είναι γνωστές μέχρι σήμερα. Και αυτό γιατί οι Σπαρτιάτες, όντας κορυφαίοι στην τέχνη του πολέμου, κρατούσαν τις πολεμικές τους μεθόδους σαν μυστικά όπλα, για ιδιαίτερες περιπτώσεις στην έκβαση των συγκρούσεων.
Αξίζει να αναφερθεί ότι έως το τέλος της αρχαϊκής περιόδου οι Σπαρτιάτες πετύχαιναν την νίκη, χωρίς να χρειαστεί, πολλές φορές, να έρθουν καν σε αγχέμαχη σύρραξη με την αντίπαλη παράταξη. Η φήμη τους, συχνά, ανάγκαζε τον εχθρό να εγκαταλείπει την θέση του πριν αυτοί πλησιάσουν πολύ. Εντούτοις, ακόμη και στην περίπτωση που ο εχθρός κρατούσε την θέση του, το αποτέλεσμα δεν ήταν πολύ διαφορετικό, καθώς οι Σπαρτιάτες χάρη στην άρτια εκπαίδευση, την αντοχή και την πειθαρχία τους, σύντομα επικρατούσαν. Άλλωστε, επί τριακόσια περίπου χρόνια, από την μάχη των Υσιών το 669/8 π.Χ. έως την μάχη των Λεύκτρων το 371 π.Χ., η Σπάρτη δεν γνώρισε την ήττα σε οπλιτική μάχη.
