Μία από τις δέκα εντολές που έδωσε ο Θεός στους Εβραίους αναφέρεται στην ημέρα που είναι αφιερωμένη στον Κύριο. Είναι η τέταρτη εντολή: Φύλαξαι την ημέραν των Σαββάτων αγιάζειν αυτήν, ον τρόπον ενετείλατό σοι Κύριος ο Θεός σου. Εξ ημέρας εργά και ποιήσεις πάντα τα έργα σου, τη δε ημέρα τη εβδόμη σάββατα Κυρίω τω Θεώ σου. Δηλαδή: Πρόσεξε να αφιερώνεις στον Θεό την ημέρα του Σαββάτου, όπως σε διέταξε Κύριος ο Θεός σου. Έξη ημέρες να εργάζεσαι και να κάνεις όλα τα έργα σου, την δε εβδόμη ημέρα θα έχεις σάββατα, δηλαδή ανάπαυση αφιερωμένη στον Κύριο και Θεό σου.
Για τους Εβραίους ημέρα αφιερωμένη στον Θεόν ήταν το Σάββατο, δηλαδή η ημέρα της αναπαύσεως του Δημιουργού από την εξαήμερον δημιουργίαν. Για μας τους Χριστιανούς η ημέρα που είναι αφιερωμένη στον Κύριο είναι η Κυριακή, η ημέρα της λαμπροφόρου Αναστάσεως του Χριστού και της νίκης Του κατά του Διαβόλου. Είναι η ημέρα που κατεξοχήν πρέπει να ευγνωμονούμε τον Κύριο για όσα εργάσθηκε για την σωτηρία μας. Η ημέρα της δοξολογίας της αγάπης Του. Η Κυριακή είναι η γενέθλιος ημέρα της σωτηρίας και της αναδημιουργίας του ανθρώπου. Κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, «όπως η πρώτη δημιουργία άρχισε την ημέρα της Κυριακής, έτσι και η δευτέρα δημιουργία άρχισε πάλι από την Κυριακή». Αυτή η καινούργια Δημιουργία του Θεού, λέει ο άγιος Γρηγόριος, είναι πιο λαμπρή και πιο θαυμαστή από την λαμπρή και θαυμαστή πρώτη Δημιουργία «διότι οδηγεί στην ουράνια κατάσταση». Οι πιστοί που δεν τιμούν την ημέρα του Κυρίου, δεν λαχταρούν ούτε την ουράνια βασιλεία Του. Η Κυριακή ήταν πάντα για τους πιστούς ημέρα αφιερωμένη στον Κύριο και την δοξολογία Του στον Ναό. Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι την ημέρα της Κυριακής δεχθήκαμε από τον Κύριο κάθε αγαθό. «Αυτήν την ημέρα, γράφει, αρχίσαμε να ζούμε οι πιστοί». Γι’ αυτό, λέει ο Άγιος, δεν θα ήταν λάθος να ονομάσει κανείς την Κυριακή γενέθλιο ημέρα ολόκληρης της ανθρώπινης φύσεως. «Διότι ήμασταν χαμένοι και βρεθήκαμε, νεκροί πνευματικά και αναζωογονηθήκαμε, εχθροί του Θεού και συμφιλιωθήκαμε». Την ημέρα της Κυριακής, λέει ο άγιος Ιωάννης, «κατελύθη ο θάνατος, έσβησε η κατάρα, εξαφανίστηκε η αμαρτία, έσπασαν οι πύλες του Άδου, έγινε αιχμάλωτος ο Διάβολος, σταμάτησε ο διαρκής πόλεμος και έγινε η συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους». Για όλα αυτά τα μεγάλα δώρα που μας έδωσε ο Κύριος κατά την ημέρα της Κυριακής, καταλήγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «πρέπει να αποδίδουμε στην ημέρα αυτήν την πνευματική τιμή που αρμόζει». Ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε την ημέρα του Κυρίου είναι να μεταβούμε στον άγιο Οίκο Του και να συμμετάσχουμε στην κοινή λατρεία της Εκκλησίας. Εκεί κατά την θεία Λειτουργία είναι παρών ο Χριστός, όπως ακριβώς κατά Κυριακήν επισκεπτόταν τους μαθητές Του μετά την Ανάσταση: Ούσης οψίας τη ημέρα εκείνη τη μιά των σαββάτων (δηλαδή την Κυριακή) και των θυρών κεκλεισμένων όπου ήσαν οι μαθηταί συνηγμένοι διά τον φόβον των Ιουδαίων, ήλθεν ο Ιησούς και έστη εις το μέσον και λέγει αυτοίς, Ειρήνη υμίν… Και μεθ’ ημέρας οκτώ (δηλαδή την επομένη Κυριακή) πάλιν ήσαν έσω οι μαθηταί Αυτού και Θωμάς μετ’ αυτών. Έρχεται ο Ιησούς των θυρών κεκλεισμένων και έστη εις το μέσον και είπεν Ειρήνη υμίν. Ερμηνεύοντας την περικοπή αυτή ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει: «Βλέπετε ότι Κυριακή συνέβησαν η συνάθροιση των Μαθητών και ο ερχομός του Κυρίου προς αυτούς; Διότι Κυριακή ήταν, όταν για πρώτη φορά ήλθε στην συνάθροιση τους και ύστερα από οκτώ ημέρες, πάλι Κυριακή, έρχεται σε σύναξη τους. Εκείνες τις συνάξεις των μαθητών εικονίζει διαρκώς η Εκκλησία του Χριστού με το να επιτελεί κυρίως κατά την Κυριακή τις συνάξεις, όπου και εμείς οι επίσκοποι είμαστε ανάμεσα σας και κηρύττουμε δημοσίως τα χρήσιμα για την σωτηρία και οδηγούμε προς την ευσέβεια και τον ευσεβή βίο». Και ο άγιος Γρηγόριος συνεχίζει : «Κανένας λοιπόν να μην απουσιάζει από αυτές τις ιερές και θεοπαράδοτες συνάξεις, είτε από ραθυμία, είτε από την συνεχή ασχολία με τα γήινα, ώστε να μην εγκαταλειφθεί δικαίως από τον Θεό και έτσι πάθει κάτι παρόμοιο με τον Απόστολο Θωμά που δεν ήλθε στην ώρα του. Και αν ακόμη πνιγμένος από τις φροντίδες απουσιάσει μία φορά, να ανταποδώσει την επομένη, φέρνοντας τον εαυτό του στην εκκλησία του Χριστού… Ας συναθροιζόμαστε στην Εκκλησία του Θεού και ας την επισκεπτόμαστε συχνά. Διότι κάθε αληθινά ευλαβής χριστιανός παρευρίσκεται στον Ναό. Και όταν ο καθένας έρχεται στον Ναό ας παρατηρεί τους ευλαβέστερους και σεβόμενους τον Κύριο (εκείνους που στέκονται με σιωπή και προσοχή) και πλησιάζοντας ας προσκολλάται σ’ αυτούς και ας συμπαραστέκεται στον Θεό μαζί με αυτούς». Η Κυριακή είναι η ημέρα την οποία ευλόγησε και αγίασε η αγάπη του Κυρίου. Είναι η ημέρα η οποία, κατά τον Μέγα Βασίλειο, φανερώνει «την ημέρα που δεν τελειώνει, που δεν βασιλεύει ο ήλιος, την ημέρα που δεν διαδέχεται νύχτα, τον αιώνα που δεν τελειώνει και δεν γηράσκει. Αναγκαστικά, λοιπόν, η Εκκλησία διδάσκει τα παιδιά της να προσεύχονται όρθια την ημέρα της Κυριακής, ώστε με την διαρκή υπόμνηση της αιωνίου ζωής, να μην αμελούμε τα εφόδια για την εκεί μετάβαση μας». Με την όρθια στάση του σώματος κατά την θεία Λειτουργία της Κυριακής υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας την Ανάσταση του Κυρίου, «ότι δηλαδή αναστηθήκαμε και εμείς μαζί με τον Χριστό και ότι οφείλουμε να επιζητούμε τα ουράνια». Και ταυτόχρονα διδασκόμαστε ότι η ημέρα της Κυριακής είναι εικόνα της μελλούσης ζωής. Κατά τον Μέγα Βασίλειο η ημέρα της Κυριακής τώρα μεν είναι εικών του μέλλοντος αιώνος, μετά δε θα είναι ο ίδιος ο μέλλων αιών. Συμμετέχοντες στην θεία Λειτουργία, ιδιαίτερα κατά την ημέρα της Κυριακής, ο νους μας μεταφέρεται από τα γήινα στα ουράνια, στην ανέσπερο ημέρα της Βασιλείας του Κυρίου. Εορτάζοντες σε κάθε θεία Λειτουργία το Πάσχα του Κυρίου υμνούμε τον Χριστό: «Ω πάσχα το μέγα και ιερώτατον, Χριστέ, ω σοφία και Λόγε του Θεού και δύναμις, δίδου ημίν εκτυπώτερον (δηλαδή τελειότερον και καθαρότερον) Σου μετασχείν εν τη ανεσπέρω ημέρα της Βασιλείας Σου.
