Γολγοθάς ο καθορισμός των κριτηρίων
Ο καθορισμός των… δικαιωμάτων του νόμιμου ιδιοκτήτη και του σημερινού χρήστη, αποτελεί το μεγάλο αγκάθι στο περιουσιακό, το οποίο θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και το περιεχόμενο των ρυθμίσεων και σε άλλες πτυχές του Κυπριακού (εδαφικό, εποίκους, ακόμη και στην οικονομία).
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κατηγοριοποίηση θεμάτων που αφορούν το περιουσιακό θεωρείται βουνό για τις διαπραγματευτικές ομάδες, οι οποίες θα πρέπει να διαμορφώσουν και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινείται η επιτροπή περιουσιών που θα συγκροτηθεί για να δίνει λύσεις στις διαφορές μεταξύ ιδιοκτήτη και χρήστη. Σε σχέση με τα δικαιώματα των ιδιοκτητών και των χρηστών, είναι σαφές πως υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες και επιδιώξεις. Η ελληνοκυπριακή πλευρά επιμένει πως τον πρώτο λόγο θα πρέπει να τον έχουν οι νόμιμοι ιδιοκτήτες ενώ η τουρκική πλευρά οι χρήστες. Η τουρκο”κυπριακή” πλευρά επικαλείται την απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση Δημόπουλος για να στηρίξει την επιχειρηματολογία της. Ξένοι διπλωμάτες θεωρούν πως στη συμφωνία επί της αρχής που επιτεύχθηκε στο κεφάλαιο των περιουσιών και η οποία ανακοινώθηκε διά του Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, μετά την τελευταία συνάντηση του Προέδρου Αναστασιάδη και του Μουσταφά Ακιντζί,ουσιαστικά νόμιμος ιδιοκτήτης και χρήστης, θα είναι λίγο-πολύ συνιδιοκτήτες που θα πρέπει να τα βρουν μέσω της επιτροπής περιουσιών. Παρόλο που πολλά θα κριθούν από τα κριτήρια που θα συμφωνηθούν από τις διαπραγματευτικές ομάδες, καθορίζοντας κατηγορίες και υποκατηγορίες, είναι προφανές πως με την αναφορά στο χρήστη, υποβαθμίζονται τα δικαιώματα του νόμιμου ιδιοκτήτη. Με βάση τα όσα αναφέρουν στην τουρκική πλευρά αλλά και στις διάφορες αναγνώσεις που γίνονται από τα Ηνωμένα Έθνη, δικαίωμα στην περιουσία έχει ο νόμιμος ιδιοκτήτης, εκείνος στον οποίο άνηκε πριν το 1974 δηλαδή, αλλά και αυτός που τη χρησιμοποιεί σήμερα, έκανε βελτιώσεις, ανάπτυξη και έκτισε. Κοντολογίς, ο χρήστης, ο σφετεριστής των περιουσιών αποκτά δικαιώματα. Πώς θα βρεθεί λύση στη διεκδίκηση των περιουσιών από ιδιοκτήτες και χρήστες; Από την επιτροπή περιουσιών, η οποία θα συσταθεί για το σκοπό αυτό. Η επιτροπή αυτή θα επιλαμβάνεται όλα τα θέματα και τις προσφυγές που θα γίνονται, έχοντας ως βασικό πλαίσιο διαχείρισης το γνωστό τρίπτυχο: Αποζημιώσεις, ανταλλαγή, αποκατάσταση. Τούτο σημαίνει πως όλες οι υποθέσεις, πλην ελάχιστων περιπτώσεων που θα θεωρούνται ξεκάθαρες (δεν έχει κτιστεί, δεν χρησιμοποιείται), θα περνούν μέσα από την επιτροπή αυτή, που θα δίνει λύσεις και θα προσφέρει διευθετήσεις λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια που θα συμφωνηθούν. Σημειώνεται πως υπάρχει η άποψη πως μετά τις πρώτες αποφάσεις, με βάση και τα κριτήρια, οι υποθέσεις θα κατηγοριοποιούνται και οι προσφυγές θα «τρέχουν» γρήγορα. Θα θεωρείται πως θα υπάρχει προηγούμενο και θα προχωρούν. Είναι σαφές, πάντως, ότι θα δημιουργηθούν μακρές διαδικασίες και θα υπάρξουν περιπλοκές, μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Η επιτροπή που θα συγκροτηθεί μετά από τη συμφωνία, θα λειτουργεί με ένα πολυάριθμο μηχανισμό που θα κληθεί να διεκπεραιώσει την εργασία που θα προκύψει. Στο επίπεδο των αποφάσεων, αυτές θα λαμβάνονται σε ένα σώμα, που θα έχει ίσο αριθμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκο”κυπρίων” και στην περίπτωση αδιεξόδου θα καλείται ξένος εμπειρογνώμονας να καθορίζει την έκβαση της διαφοράς. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε και στο περιουσιακό, τονίζοντας ότι στη συνέχεια θα καθοριστούν τα κριτήρια εφαρμογής του ατομικού δικαιώματος στην περιουσία. Οι συζητήσεις, όπως είπε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, θα αφορούν και την ετυμολογία του όρου «σημερινός χρήστης» της περιουσίας. Θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς, τόνισε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, είναι ότι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες, είτε Ελληνοκύπριοι είτε Τουρκο”κύπριοι”, θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο για τις περιουσίες τους. Υπογράμμισε ακόμη τη σημασία που αποδίδει η ελληνοκυπριακή πλευρά στο δικαίωμα του επηρεαζόμενου σε δικαστική θεραπεία επί του περιουσιακού, τόσο στην Κύπρο όσο και το εξωτερικό. Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σε δηλώσεις στο περιθώριο της λειτουργίας για τη γιορτή της Θεοτόκου στην Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας της Τρικουκκιώτισσας, στον Πρόδρομο, είπε ότι στο περιουσιακό «συζητούμε πάνω σε μια νέα βάση, πάνω σε κάποια νέα δεδομένα, πάνω σε κάποια δικαιώματα που αναγνωρίζονται, ιδιαίτερα με πρώτο λόγο στον ιδιοκτήτη. Βεβαίως, οι θεραπείες κατηγοριοποιούνται και είναι πολλές». Δυστυχώς τα σπίτια μας, η πατρώα μας γη, οι αναμνήσεις και τα ιστορικά μας δίκαια έχουν βγει στο σφυρί στα πλαίσια του εφικτού και του βιώσιμου. Με τον ρυθμό που πάει ο Κοινοτάρχης μας, στο σφυρί θα βγει και η παρουσία των γηγενών κατοίκων αυτού του νησιού, που θα ψάχνουν να βρουν τόπο να κατοικήσουν για να ξεφύγουν από το νέο Χονγκ Κόνγκ της Τουρκίας.
