Η μνημονιακή πολιτική που τηρεί το Κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά τις απαιτήσεις της Τρόικας, επέφερε και αλλαγή της χάρτας των δικαιωμάτων των κύπριων Πολιτών. Ήδη έχουν γίνει αρκετές τροποποιήσεις που αφορούν τις συντάξεις, ενώ έχουν καταργηθεί επιδόματα όπως βοήθημα γάμου, ενώ μειώθηκαν τα επιδόματα κηδείας και μητρότητας.
Σημειώνεται ότι ο νέος χάρτης δικαιωμάτων του πολίτη από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων, είναι υπό εκτύπωση και σύντομα θα δημοσιευθει.
Διαβάστε τις μεταρρυθμίσεις,
Ο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμος του 2010 κρίθηκε σκόπιμο όπως τροποποιηθεί έτσι ώστε να εφαρμοστούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ενόψει του αιτήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας για ένταξη στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης με στόχο την αντιμετώπιση των κινδύνων που αντιμετωπίζει η Κυπριακή οικονομία. Ο τροποποιητικός Νόμος περιλαμβάνει τις ακόλουθες τροποποιήσεις:
Αναλογιστική μείωση του ύψους της σύνταξης γήρατος στην περίπτωση που αυτή αρχίζει να καταβάλλεται πριν το 65ο έτος η οποία θα ισχύει εφ΄ όρου ζωής
Σύμφωνα με το άρθρο 35(1)(β) του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, ασφαλισμένο πρόσωπο δικαιούται σύνταξη γήρατος από το 63ο έτος της ηλικίας του (χωρίς οποιαδήποτε αναλογιστική μείωση) εφόσον έχει συμπληρώσει (α) πληρωμένες εισφορές για τουλάχιστον 10 χρόνια (10 ασφαλιστικές μονάδες στο βασικό μέρος) και (β) σύνολο πληρωμένων και πιστωμένων εισφορών περίπου 33½ χρόνων.
Με την τροποποίηση, για την πιο πάνω ομάδα συνταξιούχων, θα ισχύει αναλογιστική μείωση του ύψους της σύνταξης γήρατος ως εξής:
από την 1η Ιανουαρίου του 2013, ασφαλισμένοι οι οποίοι θα συμπληρώσουν την ηλικία των 63 ετών μέσα στο 2013 και ικανοποιούν τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις, θ’ αρχίζει η πληρωμή της σύνταξης τους από την ηλικία των 63½ ετών. Αν όμως το επιθυμούν μπορεί να αρχίσει η σύνταξη τους από την ηλικία των 63 ετών μειωμένη εφ’ όρου ζωής κατά 0.5% για κάθε μήνα πριν την συμπλήρωση της ηλικίας των 63½ ετών που θα άρχιζε η σύνταξη τους χωρίς μείωση (δηλ. 3% μείωση εάν αρχίσει στην ηλικία των 63 ετών). από την 1η Ιανουαρίου του 2014, ασφαλισμένοι οι οποίοι θα συμπληρώσουν την ηλικία των 63 ετών μέσα στο 2014 και ικανοποιούν τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις, θ’ αρχίζει η πληρωμή της σύνταξης τους από την ηλικία των 64 ετών. Αν όμως το επιθυμούν μπορεί να αρχίσει η σύνταξη τους από την ηλικία των 63 ετών μειωμένη εφ’ όρου ζωής κατά 0.5% για κάθε μήνα πριν την συμπλήρωση της ηλικίας των 64 ετών που θα άρχιζε η σύνταξη τους χωρίς μείωση (δηλ. 6% μείωση εάν αρχίσει στην ηλικία των 63 ετών). από την 1η Ιανουαρίου του 2015, ασφαλισμένοι οι οποίοι θα συμπληρώσουν την ηλικία των 63 ετών μέσα στο 2015 και ικανοποιούν τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις, θ’ αρχίζει η πληρωμή της σύνταξης τους από την ηλικία των 64½ ετών. Αν όμως το επιθυμούν μπορεί να αρχίσει η σύνταξη τους από την ηλικία των 63 ετών μειωμένη εφ’ όρου ζωή κατά 0.5% για κάθε μήνα πριν την συμπλήρωση της ηλικίας των 64½ ετών που θα άρχιζε η σύνταξη τους χωρίς μείωση (δηλ. 9% μείωση εάν αρχίσει στην ηλικία των 63 ετών). από την 1η Ιανουαρίου του 2016 και μετά, ασφαλισμένοι οι οποίοι θα συμπληρώσουν την ηλικία των 63 ετών μέσα στο 2016, θ’ αρχίζει η πληρωμή της σύνταξης τους από την ηλικία των 65 ετών. Αν όμως το επιθυμούν μπορεί να αρχίσει η σύνταξη τους από την ηλικία των 63 ετών μειωμένη εφ’ όρου ζωής κατά 0.5% για κάθε μήνα πριν την συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών που θα άρχιζε η σύνταξη τους χωρίς μείωση (δηλ. 12% μείωση εάν αρχίσει στην ηλικία των 63 ετών).
Διευκρινίζεται ότι, η αναλογιστική μείωση θα ισχύει τόσο στην περίπτωση ασφαλισμένου προσώπου που δικαιούται την κατώτατη σύνταξη γήρατος όσο και στην περίπτωση συνταξιούχου χηρείας του οποίου ο πεθαμένος σύζυγος ή πεθαμένη σύζυγος, ανάλογα με την περίπτωση, ήταν συνταξιούχος γήρατος. Επιπλέον, η αναλογιστική μείωση θα ισχύσει και στο επίδομα ορφανίας που προκύπτει σε περίπτωση θανάτου γονέα που ήταν συνταξιούχος γήρατος.
Αναπροσαρμογή της συντάξιμης ηλικίας ανά πενταετία σύμφωνα με τη μεταβολή στο προσδόκιμο ζωής
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, ορίζεται η ηλικία των 65 ετών ως η συντάξιμη ηλικία. Με την τροποποίηση αλλάζει ο ορισμός, έτσι ώστε η συντάξιμη ηλικία να αναπροσαρμόζεται, με τρόπο που θα καθορίζεται με Κανονισμούς, κάθε 5 χρόνια με βάση τη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής κατά τη συντάξιμη ηλικία. Η πρώτη αναπροσαρμογή θα αντιστοιχεί στη μεταβολή του προσδόκιμου ζωής της πενταετίας 2018-2023.
Απάλειψη της αύξησης των συντάξεων γήρατος, ανικανότητας και αναπηρίας που καταβάλλεται για την εξαρτώμενη σύζυγο στην περίπτωση που αυτή εργάζεται
Σύμφωνα με το άρθρο 62(1)(α) του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, πρόσωπο που δικαιούται σύνταξη γήρατος, ανικανότητας ή αναπηρίας και συζεί με τη σύζυγο του ή τη συντηρεί αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο, δικαιούται αύξηση στο ποσό της βασικής σύνταξής του. Με την τροποποίηση, η αύξηση για την εξαρτώμενη σύζυγο καταργείται στην περίπτωση που αυτή εργάζεται για συντάξεις με ουσιώδη χρόνο από την 1.1.2013. Τονίζεται ότι, σε τέτοια περίπτωση ο συνταξιούχος θα δικαιούται αύξηση μέχρι δύο εξαρτώμενα, όπως για παράδειγμα τα εξαρτώμενα παιδιά, ίση με 10% για τον καθένα.
Σταδιακή αύξηση των απαιτούμενων πληρωμένων εισφορών για απόκτηση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος από 10 σε 15 χρόνια
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του Τρίτου Πίνακα του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, για τη θεμελίωση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος, απαιτούνται 10 τουλάχιστον χρόνια πληρωμένων εισφορών (10 ασφαλιστικές μονάδες στο βασικό μέρος). Με την τροποποίηση, τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών για θεμελίωση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος αυξάνονται σταδιακά από 10 σε 15 τουλάχιστον χρόνια (15 ασφαλιστικές μονάδες στο βασικό μέρος) αρχίζοντας από τον Απρίλιο του 2013 ως εξής:
την πρώτη Δευτέρα του Απριλίου του 2013 τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών γίνονται 11, την πρώτη Δευτέρα του Ιανουαρίου του 2014 τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών γίνονται 12, την πρώτη Δευτέρα του Ιανουαρίου του 2015 τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών γίνονται 13, την πρώτη Δευτέρα του Ιανουαρίου του 2016 τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών γίνονται 14, και την πρώτη Δευτέρα του Ιανουαρίου του 2017 και μετά, τα απαιτούμενα χρόνια πληρωμένων εισφορών γίνονται 15. Κατάργηση του βοηθήματος γάμου
Σύμφωνα με το άρθρο 27 του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, πρόσωπο που συνέρχεται σε γάμο δικαιούται βοήθημα γάμου όταν ο ένας τουλάχιστον σύζυγος ικανοποιεί τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις. Με την τροποποίηση καταργείται η καταβολή του βοηθήματος γάμου στις περιπτώσεις με ουσιώδη χρόνο (ημερομηνία γάμου) από την 1.1.2013 και μετά.
Μείωση του βοηθήματος κηδείας
Σύμφωνα με το Μέρος Ι του Τέταρτου Πίνακα του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, το ύψος του βοηθήματος κηδείας καθορίζεται σε ποσοστό 8% των ετήσιων βασικών ασφαλιστέων αποδοχών. Με την τροποποίηση, το ύψος του βοηθήματος κηδείας μειώνεται από 8% σε 5,6% των ετήσιων βασικών ασφαλιστέων αποδοχών. Η εν λόγω μείωση ισούται με 30% μείωση στο ύψος του βοηθήματος και θα ισχύει για περιπτώσεις με ουσιώδη χρόνο (ημερομηνία θανάτου) την 1.1.2013 και μετά.
Μείωση του επιδόματος μητρότητας
Σύμφωνα με το Μέρος ΙΙΙ του Τέταρτου Πίνακα του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, το εβδομαδιαίο βασικό και συμπληρωματικό ύψος του επιδόματος μητρότητας καθορίζεται σε 75% επί των ασφαλιστέων αποδοχών της ασφαλισμένης. Με την τροποποίηση το ποσοστό αυτό μειώνεται από 75% στο 72% για τις περιπτώσεις με ουσιώδη χρόνο από την 1.1.2013 και μετά.
Μη αναπροσαρμογή των συντάξεων για την περίοδο 2013–2016
Σύμφωνα με το άρθρο 77 του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου του 2010, οι βασικές συντάξεις που καταβάλλονται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναπροσαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου κάθε χρόνου κατά το ποσοστό αύξησης του ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών και οι συμπληρωματικές συντάξεις κατά το ποσοστό αύξησης του μέσου όρου του δείκτη τιμών καταναλωτή κατά το δεύτερο εξάμηνο κάθε έτους συγκρινόμενο με το αντίστοιχο ποσοστό του δεύτερου εξαμήνου του προηγούμενου έτους. Πρόσθετα οι βασικές και συμπληρωματικές συντάξεις αναπροσαρμόζονται την 1ηΙουλίου κάθε χρόνου κατά το ποσοστό αύξησης του μέσου όρου του δείκτη τιμών καταναλωτή κατά το αμέσως προηγούμενο εξάμηνο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο ποσοστό του τελευταίου εξαμήνου του προηγούμενου έτους. Με την τροποποίηση, οι συντάξεις δεν θα αναπροσαρμόζονται για την περίοδο 2013-2016.
Ως εκ τούτου, για σκοπούς υπολογισμού του ύψους των συντάξεων γήρατος, χηρείας, ανικανότητας, αναπηρίας και γονέως, του επιδόματος ορφανίας και των εφάπαξ ποσών γήρατος και χηρείας των οποίων ο ουσιώδης χρόνος εμπίπτει στην περίοδο 7/1/2013 μέχρι και την 1/1/2017, το εβδομαδιαίο και ετήσιο ποσό των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών καθορίζονται σε €172,98 και €8.995 αντίστοιχα.
Επιβολή πρόσθετης αύξησης του ποσοστού εισφοράς στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά 1% επιπρόσθετα της αύξησης που προνοείται την 1.1.2014
Από την 1η Ιανουαρίου του 2014, επιβάλλεται πρόσθετη αύξηση του ποσοστού εισφοράς στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά 1% επιπρόσθετα από την αύξηση του 1% που ήδη προνοείται την 1.1.2014. Συγκεκριμένα εργοδότες και εργοδοτούμενοι θα καταβάλλουν από 1.1.2014, αυξημένες εισφορές κατά 1% έκαστος, ενώ, οι αυτοτελώς εργαζόμενοι και προαιρετικά ασφαλισμένοι θα καταβάλλουν επιπλέον 2%.
