Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου (περί τις 02:30), ο Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα Εμμανουέλ Γκράτσι μαζί με τον στρατιωτικό ακόλουθο της Πρεσβείας, συνοδευόμενοι και από τον Ντεσάντο, έναν Αλβανό από χρόνια εγκατεστημένο στην Αθήνα ως διερμηνέα, ξεκίνησαν τη σύντομη διαδρομή προς το σπίτι του Έλληνα Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά στη Κηφισιά. Προκειμένου κατά τη κίνηση τους, να μη προκαλέσουν τη προσοχή, στα πλαίσια προφανώς του ευρύτερου σχεδίου της Κυβέρνησης τους για τον αιφνιδιασμό της Ελλάδας, επέλεξαν να μην μετακινηθούν με το αυτοκίνητο του πρέσβη, αλλά με το όχημα του στρατιωτικού ακόλουθου.

Περίπου στις 02:50, ο Γκράτσι με τη συνοδεία του, είχαν φτάσει στην οικία όπου διέμενε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο διερμηνέας, χωρίς καμιά χρονοτριβή πλησίασε τον χωροφύλακα που φρουρούσε την είσοδο και εξήγησε ότι ο Ιταλός πρέσβης επιθυμούσε να συναντήσει τον Ιωάννη Μεταξά προκειμένου να του κάνει μια εξαιρετικά επείγουσα ανακοίνωση. Ο Τραυλός, μέλος της φρουράς της πρωθυπουργικής κατοικίας, είχε αντιληφθεί πρώτος την άφιξη του αυτοκινήτου και είχε ήδη ενημερώσει τον Μεταξά.

Τα λιγοστά λεπτά που μεσολάβησαν μέχρι την εμφάνιση του Μεταξά στην εξώπορτα, όπως περιέγραψε ο ίδιος ο Ιταλός πρέσβης στα απομνημονεύματα του, φάνηκαν ατελείωτα αφού τόσο ο ίδιος όσο και η συνοδεία του αισθάνονταν ότι γίνονταν συνένοχοι σε μια μεγάλη ατιμία. Ο Μεταξάς διέταξε τον φρουρό να ανοίξει τη πόρτα, επιτρέποντας στον Ιταλό πρέσβη να περάσει, ενώ οι δύο συνοδοί του να τον περιμένουν στο δρόμο. Ο Πρωθυπουργός οδήγησε τον πρέσβη το μικρό σαλόνι του σπιτιού του και κάθισαν. Χωρίς περιττές συζητήσεις ο Γκράτσι ανακοίνωσε, ότι η κυβέρνησή του τον είχε επιφορτίσει να παραδώσει μια επείγουσα ανακοίνωση και άμεσα ενεχείρισε έναν φάκελο στον Πρωθυπουργό. Ο Μεταξάς, ξεκίνησε να διαβάζει το συνταχθέν στα Γαλλικά τελεσίγραφο, που υπήρχε μέσα στο φάκελο.

Σύμφωνα με τις φαιδρές αιτιάσεις του τελεσιγράφου που κρατούσε στα χέρια του ο Μεταξάς, η Ελλάδα δεν είχε παραμείνει ουδέτερη υποστηρίζοντας με διάφορους τρόπους τις Βρετανικές δυνάμεις και τρομοκρατώντας τον πληθυσμό της <<Τσαμουριάς>>. Για τους λόγους αυτούς και στα πλαίσια της σύγκρουσης με την Αγγλία, απαιτείτο σύμφωνα με όσα αναφέρονταν στο τελεσίγραφο η κατάληψη από τις Ιταλικές δυνάμεις κάποιων στρατηγικών σημείων στην Ελλάδα, χωρίς να υπάρχει πρόθεση να θιγεί η ανεξαρτησία της χώρας. Καταλήγοντας, επισημαίνετο ότι σε περίπτωση που τα Ιταλικά στρατεύματα συναντούσαν αντίσταση, αυτή θα εκάμπτετο διά των όπλων.

Μετά την ανάγνωση των ανωτέρω, ο Μεταξάς κοιτάζοντας υπερήφανα τον Ιταλό πρέσβη, με σταθερή φωνή απάντησε : <<Ώστε λοιπόν, πόλεμος>>.

Ο Γκράτσι, προσπαθώντας να αμβλύνει τις εντυπώσεις, απάντησε ότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο και ότι η Ιταλική Κυβέρνηση ήλπιζε ότι οι αξιώσεις της θα γίνονταν δεκτές και θα επιτρέπετο στα στρατεύματα της τα οποία θα άρχιζαν να κινούνται από τις 06:00, η ελεύθερη διέλευση. Χτυπώντας το χέρι του στο τραπέζι ο Μεταξάς, αναφώνησε σε έντονο ύφος : <<Ακόμη και αν υπετίθετο ότι είχα τη πρόθεση να ενδώσω, πως μπορέσατε να σκεφθείτε ότι θα ήταν δυνατόν εντός τριών ωρών να συννεοηθώ με τον Βασιλέα και να δώσω τις αναγκαίες διαταγές;>> Ο Γκράτσι, υποστήριξε ότι αρκούσε να στείλει ο Στρατηγός Παπάγος μια τηλεγραφική εγκύκλιο προς όλες τις στρατιωτικές διοικήσεις, διατάσσοντας να μην παρεμποδισθεί η πορεία των Ιταλικών στρατευμάτων. Όταν ρωτήθηκε από τον Πρωθυπουργό σε πια στρατηγικά σημεία αναφερόταν η επιστολή, εκείνος ανασήκωσε τους ώμους του και απάντησε ότι δεν έχει ιδέα, αφού η κυβέρνηση του δεν τον είχε ενημερώσει.

Ο Μεταξάς, σηκώνοντας εκείνος το βαρύ φορτίο της ευθύνης , διεμήνυσε με τα ακόλουθα λόγια τον Ιταλό πρέσβη, τη πρόθεσή του να διευθύνει έναν αγώνα υπέρ βωμών και εστιών <<Η ευθύνη του πολέμου αυτού βαρύνει αποκλειστικώς την Ιταλική Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση σας γνώριζε ότι η Ελλάς δεν επιθυμούσε παρά να μείνει ουδέτερη και ότι είμαστε αφετέρου αποφασισμένοι να υπερασπίσουμε, εναντίον οποιουδήποτε, το εθνικό έδαφος>>.

Ακολούθως σηκώθηκε από τη θέση του, υποδεικνύοντας στον Γκράτσι ότι η συνομιλία τους είχε φθάσει στο τέλος της. Ο τελευταίος απευθύνθηκε και πάλι στον Πρωθυπορυγό λέγοντάς του ότι δεν ήθελε να εγκαταλείψει κάθε ελπίδα και ότι θα ελαμβάνοντο υπόψη οι διαβεβαιώσεις που περιλαμβάνονταν στην διακοίνωση της Ιταλική Κυβέρνησης. Ο πρέσβης, υποκλίθηκε και προχώρησε προς την έξοδο.

Ο Μεταξάς, προχώρησε αμέσως στις απαραίτητες επικοινωνίες. Μιλώντας με τον Αρχηγό ΓΕΣ Αντιστράτηγο Παπάγο και τον Αρχηγό ΓΕΝ Αντιναύαρχο Σακελλαρίου, τους ενημέρωσε ότι η Ελλάδα βρισκόταν πλέον σε πόλεμο και τους ζήτησε να εκδώσουν τις σχετικές διαταγές.

Ευγνώμονες οι απανταχού Έλληνες για την ηρωϊκή στάση του Ιωάννη Μεταξά. Υπήρξε ο πρωτεργάτης και ο ιθύνων νους της Ελληνική εποποιίας του έπους του 1940. Η δε απόφασή του να αντισταθεί απέναντι σε κάθε εχθρό της πατρίδας υπαγορεύτηκε, όπως και στη περίπτωση όλων των Ελλήνων, από την αγάπη του για την Ελλάδα και τη πίστη του ότι οι νεώτεροι Έλληνες ήταν πάντα έτοιμοι να πολεμήσουν υπέρ βωμών και εστιών και να θυσιασθούν για την ελευθερία τους. Ας είμαστε τίμιοι απέναντι στην ιστορία αφού το μέγα <<ΟΧΙ>>, είναι δική του πράξη.