Ο Άγιος Ιωάννης ήταν γιος πλούσιας και ευσεβέστατης οικογενείας και είχε πάρει πολύ καλή μόρφωση. Νέος ακόμα, αφοσιώθηκε στην προσευχή, τις μελέτες και τη συγγραφική εργασία. Πήγε στο όρος Σινά, κοντά σ’ έναν από τους καλύτερους αναχωρητές, τον Μαρτύριο, ό όποιος καθοδηγούσε πνευματικά και ασκητικά το νεαρό Ιωάννη. Μετά τέσσερα χρόνια, έγινε μοναχός και ή φήμη των αρετών και της σοφίας του είχε διαδοθεί ευρύτατα. Πολλοί μοναχοί και λαϊκοί έρχονταν κοντά του για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Μετά από επίμονη απαίτηση των αδελφών της Μονής Σινά, δέχθηκε και έγινε για μερικά χρόνια ηγούμενος τους.
Ή νοσταλγία, όμως, της ερημικής ζωής, έκανε τον Ιωάννη να αποσυρθεί και να αφοσιωθεί πάλι στις μελέτες του. Πέθανε περίπου το 650 και άφησε δύο σπουδαιότατα συγγράμματα, την «Κλίμακα» και τον «Λόγον προς τον Ποιμένα». Η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Μαρτίου και την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών, επειδή την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στα Μοναστήρια διαβάζονται αποσπάσματα από την «Κλίμακα».
Η «Κλίμακα» περιλαμβάνει τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι’ αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών. Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Οι τρεις πρώτοι λόγοι αποτελούν την εισαγωγή. Ακολουθούν οι τέσσερις βασικές αρετές: η υπακοή, η μετάνοια, η μνήμη θανάτου, και το χαροποιών πένθος. Από τον όγδοο μέχρι τον εικοστό έκτο λόγο περιγράφονται τα σκληρά πάθη. Εκεί περιγράφονται και οι αντίστοιχες αρετές, όπως η σιωπή, η εγκράτεια, η πραότητα, η ταπεινοφροσύνη κ.α. Οι τέσσερις τελευταίοι λόγοι περιγράφουν τους γλυκούς καρπούς των ασκητικών μόχθων.
