Περίφημος κύπριος ασκητής και όσιος.
Ο Νεόφυτος γεννήθηκε στα Λεύκαρα της Κύπρου το 1134 από φτωχούς γονείς, που δεν είχαν την ευχέρεια να του προσφέρουν μόρφωση.
Σε ηλικία 18 ετών άρχισε να ασκεί αγροτική εργασία στη Μονή Χρυσοστόμου στην περιοχή της Λευκωσίας, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα κι ενίσχυσε την κλίση του για τον μοναχικό βίο.
Επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους και μετά αποσύρθηκε σε απόκρυμνη περιοχή του Μελισσόβουνου, όπου ίδρυσε την Εγκλείστρα κι έζησε αυστηρό ασκητικό βίο μέχρι το θάνατό του το 1219.
Έγραψε την περίφημη Τυπική Διαθήκη, Βίους Αγίων, Ερμηνεία τού Ψαλτηρίου, Ομιλίες κ.ά.
Η μνήμη του συνεορτάζεται με τον εορτασμό της μονής στις 24 Ιανουαρίου και στις 28 Σεπτεμβρίου, οπότε ψάλλονται και οι δύο παλαιές ακολουθίες του Οσίου Νεοφύτου.
Απολυτίκιο:
«Των Λευκάρων τον γόνον, και της Κύπρου το καύχημα, και Μονής Εγκλείστρας το κλέος, θεοφόρον Νεόφυτον, τιμήσωμεν εν ύμνοις και ωδαίς, ως σκεύος ουρανίων αρετών, και ως πρέσβυν ημών μέγαν προς τον Θεόν, από ψυχής κραυγάζοντες. δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ιάματα».
