Ανδρέας Βλάμης (1940-1956)
Ο Ανδρέας Βλάμης, γεννήθηκε το 1940 στο χωριό Βουνί της επαρχίας Λεμεσού. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του, ενώ μόλις 16 ετών και ενώ φοιτούσε στο Λανίτειο Γυμνάσιο, φονεύθηκε από Άγγλο ειδικό χωροφύλακα.
Ήταν οργανωμένος στις μαθητικές ομάδες της ΕΟΚΑ και αργότερα συνέχισε στις ομάδες κρούσεως.
Η μητέρα του έλεγε: «από μικρός ο γιος μου ότα έπαιζε, ζωνόταν ψεύτικα όπλα και πολεμούσε για να διώξει τους Άγγλους από τη Κύπρο. Αργότερα, όταν πήγε στο γυμνάσιο εντάχθηκε από τους πρώτους στην ΕΟΚΑ, προσπαθώντας να πετύχει το σκοπό του. Ήμαστε πολύ δεμένοι οι δύο μας, επειδή από βρέφος έχασε τον πατέρα του. Μου έλεγε όλες τις σκέψεις του και συχνά ανέφερε: ‘Δε ξέρεις μάνα, τι θα πει πατρίδα, δε μπορείς να ξέρεις’».
Το ανακοινωθέν για τον θάνατο του 16χρονου μαθητή, έγραφε: “Την 4:45 μ.μ. ώραν της σήμερον, 20 Νοεμβρίου 1956, ειδικός χωροφύλαξ επί καθήκον, υπέστη επίθεσιν υπό 16ετούς Έλληνος Κυπρίου νέου, ο οποίος τον ήρπασεν από τον λαιμόν και απεπειράθη να κλέψει το ρεβόλβερ του. Κατά την επακολουθήσασαν πάλην, ο χωροφύλαξ ανέσυρε το ρεβόλβερ του και επυροβόλησε τον νέον, ο οποίος και απέθανε”.
Κατά την κηδεία του, υπήρξαν πατριωτικές εκδηλώσεις από το πλήθος, τους συμμαθητές και τους καθηγητές του μικρού ήρωα Ανδρέα. Οι Άγγλοι στρατιώτες προσπάθησαν να εμποδίσουν το πλήθος ζητώντας ενισχύσεις. Όμως φίλοι του Ανδρέα και παιδιά της ΕΟΚΑ, ανατίναξαν με βόμβες τη γέφυρα από όπου θα περνούσαν οι ενισχύσεις, εμποδίζοντας το πέρασμά τους.
Xριστοφόρου Γεώργιος (1940-1958)
Ο Χριστοφόρου Γεώργιος, γεννήθηκε στο χωριό Έμπα της επαρχίας Πάφου στις 30 Νοεμβρίου του 1940. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού και φοίτησε στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου Πάφου.
Ο πατέρας του υπηρετούσε στο Σώμα Κυπρίων Εθελοντών του αγγλικού στρατού στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που σύμφωνα με τις διακηρύξεις των Άγγλων, πολεμούσαν για την ελευθερία και την αυτοδιάθεση των λαών, ενώ τις διακηρύξεις αυτές, άφηναν σκόπιμα να ερμηνεύονται και ως δεσμεύσεις για την ελευθερία της Κύπρου.
Αναγκάστηκε να σταματήσει τις σπουδές του εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων και να ακολουθήσει το επάγγελμα του ράπτη.
Το 1957, έγινε μέλος της ΕΟΚΑ στην Έμπα. Ο ομαδάρχης του χωριού του εμπιστεύθηκε και του έδωσε να κρύψει τα πυρομαχικά και τον οπλισμό της ομάδας.
Το Νοέμβριο του 1958, στο χωριό Έμπα, οι κάτοικοι βρίσκονταν υπό κατ’ οίκον περιορισμό για εννέα μέρες. Κατά τη διάρκεια σημειώθηκαν μαζικές συλλήψεις. Κάποιος από τους συνεργάτες του λύγισε στα βασανιστήρια και τον πρόδωσε. Όμως ο Χριστοφόρου, είχε προλάβει, είχε μεταφέρει και είχε αποκρύψει αλλού τον οπλισμό, προτού συλληφθεί και βασανισθεί μέχρι θανάτου.
Η θανατική ανάκριση έλεγε για τα αίτια του θανάτου του:
“Ο Γεώργιος Χριστοφόρου πέθανε από πληγές, ενώ διατελούσε υπό νομική κράτηση. Οι πληγές του μεσεντερίου της μεμβράνης, το οποίο συγκρατεί τα έντερα, και της ηπατικής καμπής, προξενήθηκαν από πλήγμα, το οποίο οφείλεται είτε σε πτώση, είτε σε άλλης μορφής βία, αλλά δεν υπάρχει μαρτυρία, η οποία να δείχνει πού και πώς υπέστη αυτά τα τραύματα”.
Ο πατέρας του, πριν από τη κηδεία επέμενε να δει το νεκρό σώμα του παιδιού του, όμως οι Άγγλοι στρατιώτες του το απαγόρευσαν, με αποτέλεσμα να υπάρξει πάλη μεταξύ τους. Επιβλήθηκε ξανά κατ’ οίκον περιορισμός στο χωριό και οι στρατιώτες επέτρεψαν μόνο σε τέσσερα άτομα να παραστούν και να θάψουν τον μικρό ήρωα, μεταξύ άλλων και ο πατέρας του. Τους απαγόρευσαν να ξετυλίξουν από τις κουβέρτες το βασανισμένο σώμα του και να τον ντύσουν έτσι όπως αρμόζει από τις παραδόσεις της θρησκείας μας.
ΑΘΑΝΑΤΟΙ!
