Η 15η Ιανουαρίου 1950 αποτελεί μια μέρα ορόσημο στην σγχρονη Ιστορία της Κύπρου. Οι Έλληνες της Κύπρου έδωσαν όρκο τιμής για ένωση με την Ελλάδα, καταθέτοντας την ψυχή τους στα δελτία του Δημοψηφίσματος, υπογράφοντας κάτω από το σύνθημα: «ΑΞΙΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ».
Η συμμετοχή σε αυτό το δημοψήφισμα ήταν καθολική. Σύσσωμος ο Ελληνισμός της Κύπρου ψήφησε υπέρ της Ιστορικής και Εθνικής αποκατάστασης του νησιού, δηλαδή υπέρ της Ένωσης με την Ελλάδα. Μόνο οι δημόσιοι υπάλληλοι απείχαν από την ψηφοφορία, λόγω απαγορευτικού από τους Άγγλους αποικιοκράτες δυνάστες.
Από τους 224,747 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους, υπέρ της Ένωσης ψήφησαν 215,108 άτομα, δηλαδή το 95.7% των ψηφοφόρων. Το αποτέλεσμα αυτό και η τεράστια αποδοχή από τον Λαό, άφησε κατάπληκτους πολλούς ξένους δημοσιογράφους και αντιπροσώπους μεγάλων πρακτορείων ειδήσεων, που δεν περίμεναν με τίποτε ένα τόσο θεαματικό αποτέλεσμα.
Μετά την έκβαση του θεαματικού αυτού αποτελέσματος, αναχωρεί από την Κύπρο μία τριμελής αντιπροσωπία με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Κυρηνείας, Κυπριανό, έτσι ώστε να παραδώσει τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στην Ελληνική Βουλή, την Βρετανική Κυβέρνηση και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Με την άφιξη της αποστολής στην Αθήνα, σύσσωμος ο λαός της πρωτεύουσας τους επιφύλασσε αποθεωτική υποδοχή. Τους τόμους του Ενωτικού Δημοψηφίσματος παρέλαβε ο τότε πρόεδρος της βουλής των Ελλήνων, Γόντικας, και μέχρι σήμερα είναι αρχειοθετημένα σε ειδική βιβλιοθήκη της βουλής.
Τον Ιούλιο του 1950 η αντιπροσωπία μετέβη στο Λονδίνο για να παραδώσει τους τόμους στην Βρετανική κυβέρνηση. Οι Άγγλοι αποικιοκράτες όμως δεν δέχτηκαν να συναντηθούν με την αντιπροσωπία των Ελλήνων της Κύπρου με αποτέλεσμα οι τόμοι του δημοψηφίσματος να φυλαχτούν στον Ελληνορθόδοξο Ναό της Αγίας Σοφίας, στο Λονδίνο. Τον Σεπτέμβριο το ψήφισμα φτάνει αισίως στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στην Νέα Υόρκη, όπου οι ομογενείς αποθέωσαν την αντιπροσωπία.
Κόντρα στις έντονες πιέσεις της Βρετανικής Κυβέρνησης το Κυπριακό αίτημα μεταφέρεται για συζήτηση στον ΟΗΕ.
Οι Άγγλοι τύραννοι όπως φάνηκε, δεν ήταν διατεθειμένοι να φύγουν από την Κύπρο, αφού ανέκαθεν η Κύπρος είχε τεράστιο γεωστρατηγικό βάθος γι’ αυτούς, παραμένοντας στο νησί με το έτσι θέλω. Άξια αναφοράς για τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι Βρετανοί στο μέλλον της Κύπρου, αποτελούν τα λόγια του υφυπουργού Αποικιών, Χόπκινσον, γραμμή που ακολουθεί μέχρι και σήμερα η Βρετανική Κυβέρνηση για το νησί: «Η Κύπρος ως στρατηγική περιοχή ουδέποτε θα μπορούσε να τύχει αυτοδιαθέσεως».
Τα σχέδια των Άγγλων για το μέλλον της Κύπρου είχαν προαποφασιστεί και η ανακοπή τους δεν θα γινόταν με διπλωματικά μέσα… Η συνέχεια γνωστή, καθώς 5 χρόνια αργότερα με την καθοδήγηση του Αρχηγού Διγενή, η ΕΟΚΑ δίνει τον υπέρ πάντων αγώνα με στόχο την αποτίναξη του Αγγλικού ζυγού και Ένωση με την Ελλάδα. Η Βρετανική διπλωματία, με την υπογραφή των Καραμανλή και Μακαρίου, εγκαθίδρυσε μετά τον αγώνα στην Κύπρο, ένα ανεξάρτητο κράτος, με ξεκάθαρα ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά και δικοινοτική μορφή, που ήταν καταδικασμένη να αποτύχει, όπως και έγινε 3 χρόνια αργότερα.
Το Ενωτικό Δημοψήφισμα αποτελεί μια ολόχρυση σελίδα στην ιστορία της πατρίδας μας, την οποία τα παιδιά στα σχολεία οφείλουν να τιμάνε. Με αφορμή την τροπολογία του ΕΛΑΜ για το Ενωτικό Δημοψήφισμα, όλοι θυμόμαστε τι συνέβη όταν η βουλή πριν από 5 χρόνια υπερψήφισε την τροπολογία της Παράταξης μας, για ολιγόλεπτη αναφορά του Ενωτικού Δημοψηφίσματος στα σχολεία και τις αντιδράσεις που ακολούθησαν.
Η «εθνικόφρονη» παράταξη του Δημοκρατικού Συναγερμού, ξεχνώντας τα συνθήματα που φώναζε στα Εθνικά Μνημόσυνα, κατέθεσε (Ν)τροπολογία στην βουλή των αντιπροσώπων, η οποία ψηφίστηκε στις 8/4/2017, βάση της οποίας οι εορτές στις οποίες θα γίνεται ολιγόλεπτη αναφορά στην τάξη, θα ορίζονται από το Υπουργείο Παιδείας και όχι από την Βουλή των Αντιπροσώπων, όπως ορίζει το σύνταγμα. Επρόκειτο επί της ουσίας για μια υπόκλιση στον τότε κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, ούτως ώστε να επέστρεφε στο τραπέζι των συνομιλιών, ξεγράφοντας το Ενωτικό Δημοψήφισμα από την Ιστορία μας…
Απαντώντας στο ΔΗΣΑΚΕΛ, που έλαβε απευθείας εντολή από το ψευδοπροεδρικό των κατεχομένων για να αναιρέσουν την απόφαση της βουλής, σε μια προσπάθεια να ξεγράψουν την ίδια την ιστορία της Πατρίδας μας στον βωμό της Ομοσπονδίας, να ξέρουν πως τούτη η γη έχει 3000 χρόνια Ελληνική Ιστορίας και είναι πολύ μικροί για να την ξεγράψουν με μια (ν)τροπολογία.
Πιο κάτω, αφιέρωμα στο Ενωτικό Δημοψήφισμα, από το αρχείο του δημοσιογράφου και Διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Ε.ΛΑ.Μ Δημήτρη Σούγλη, όπως παρουσιάστηκε από την τηλεόραση του τηλεοπτικού σταθμού Αντένα το 1994:
Το Ενωτικό είναι Ιστορία – Κανείς δεν μπορεί να το ξεγράψει στον βωμό της Ομοσπονδίας!
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΝΩΤΙΚΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ!
